Page 11 - Seçmeli Psikoloji | 4.Ünite

4. ÜNİTE

Bu belirtileri başlangıç aşamasında dikkate alıp tükenme aşamasına gelmeden sınav stresi ile başa çıkmak için
uygun stratejiler geliştirmek gerekir. Bu stratejilerden bazıları aşağıda verilmiştir.
• Sınav kaygısını önceden fark edip tedbir almak
• Olumsuz kanaat ve duyguları terk etmek
• Hissedilen olumsuz duyguları ifade ederek etkisini azaltmak
• Bedensel olarak gevşemeyi sağlayacak egzersizler yapmak
İnsanın günlük yaşamını etkileyen, bugünün en önemli stres kaynaklarından biri de yazılı ve görsel basında
olumsuzluk içeren programların varlığıdır. Özellikle görsel medyada olumsuzluk içeren olaylar gerçek yaşamın
içinde bir bireyin karşılaşabileceği olumsuz olaylardan çok daha fazladır. Yazılı ve görsel basındaki bu olumsuz
mesajların çokluğu ve sıklığı bir süre sonra insanlarda abartılı bir tehlike algısı yaratır. Bireyde gerginlik ve korkuya
neden olan bu olumsuz programları gereğinden fazla izleyenler dünyanın yaşanmaz bir yer olduğunu düşünme-
ye başlar.
Bugün en fazla kullanılan iletişim araçlarından Genel Ağ ve sosyal medya için de yukarıda bahsedilen durum
geçerlidir. Yapılan araştırmalara göre insanların sosyal medya hesaplarını sürekli kontrol etme ihtiyacı hissetmeleri
önemli bir stres kaynağıdır. Ayrıca sosyal medyadaki olumsuz paylaşım ve yorumlar da bireyi olumsuz etkiler.
Yazılı, görsel basın ve internet bugünün insanı için bilgiye ulaşmanın en kolay yoludur. Bu kaynaklar bilinçli
kullanıldığı zaman gerekli ve faydalıdır.
Olumsuz mesajlar içeren olayların yazılı ve görsel basında sıkça ve abartılı bir şekilde kullanılması ayrı bir tartış-
ma konusudur. Koruyucu sembol uygulaması ve medya okuryazarlığının okullara ders olarak konulması devletin
aldığı koruyucu tedbirlerdir.
Medyanın haber ve bilgi verme, toplumsallaştırma, eğitim, eğlendirme vb. olumlu işlevlerinden yararlanmak
için iyi bir medya okuryazarı olmak gerekir. Medya okuryazarlığı mesajlara ulaşma, mesajları analiz etme, değer-
lendirme ve iletme yeteneği olarak tanımlanır.
Yazılı ve görsel basındaki olumsuzluk içeren olayların yol açtığı stresle başa çıkabilmek için özellikle verilen
mesajları iyi analiz edip değerlendirmek gerekir. Mesajların çoğunun kurgusal olduğu bilinmeli ve mümkün oldu-
ğunca olumsuz içeriklerden uzak durulmalıdır. Bunun için geç kalınmış ve medyanın olumsuz etkisi bireyde stres
yaratmışsa bu etkinin boyutuna göre çeşitli başa çıkma yolları kullanılmalıdır. Örneğin sosyal medyada geçirilen
zaman azaltılabilir ya da sosyal medyanın yerini tutabilecek başka uğraşlar, hobiler edinilebilir. Yaşanan stres tek-
noloji bağımlılığından kaynaklanıyorsa bir uzman yardımına başvurulabilir.

SINIF İÇİ ETKİNLİK 2

Siz Olsaydınız Ne Yapardınız?
“Cemil, okulunun başarılı öğrencilerinden biriydi. Tüm öğretmenleri, ailesi, arkadaşları kısacası Ce-
mil’i tanıyan herkes onun üniversite sınavında çok başarılı olacağını ve yüksek bir puan alacağını düşü-
nüyordu. Cemil de bu beklentilere uygun olarak her gün düzenli olarak sınava hazırlanıyordu.
Cemil, sınav zamanı yaklaştıkça sıkılıp bunalmakta, huzursuzluğu her geçen gün daha görünür hâle
gelmekteydi. Ailesi, öğretmenleri ve çevresindeki herkes Cemil’in sıkıntısını görüyor ve ona yardımcı
olmak için çalışıyordu. Ailesi üniversite sınavının her şey demek olmadığını, asıl önemli olanın Cemil’in
mutluluğu olduğunu düşünüyordu. Onu “başarılı bir öğrenci olduğu için değil kendi çocukları olduğu
için sevdiklerini ve bu düşüncelerinin sınavdan onun alacağı sonuçla değişmeyeceğini” her fırsatta Ce-
mil’e söylüyorlardı. Öğretmenleri de bunun sadece bir sınav olduğunu, onun başarılı bir öğrenci oldu-
ğunu ve zaten yeterince hazırlandığını, sınavdan korkmaması gerektiğini ifade ediyorlardı. “Her türlü
yardıma hazır olduklarını” söyleyerek desteklerini belirtiyorlardı.
Cemil bütün bu destek ve yardımlara rağmen sınav stresini üzerinden atamıyordu….
Bu hikâyeyi tamamlayınız.
Aşağıdaki soruları verilen metinden yararlanarak cevaplayınız.
1. Cemil’in yaşadığı duruma benzer bir durum yaşadınız mı? Yaşadıysanız neler hissettiniz?
2. Sizce sınav kaygısı ile başa çıkmak için neler yapılabilir?
(T.C. MEB Ortaöğretim Genel Müdürlüğü, 2009 Ortaöğretim Psikoloji Dersi Öğretim Programından alınmıştır.)

RUH SAĞLIĞININ TEMELLERİ 123