Page 14 - Sosyoloji 1 | 1.Ünite

1. ÜNİTE Sosyolojiye Giriş, Sosyolojinin Alanı, Yöntem ve Teknikleri

Etkinlik

Aşağıda iletişim araçları ve tüketim konusu üzerinden sanayi toplumu ve bilgi toplumunun bir karşılaş-
tırılması yapılmaktadır. Metni okuduktan sonra tüketim ile ilgili kendi düşüncelerinizi içeren bir metin
yazınız.
BİLGİ TOPLUMUNDA YENİ İLETİŞİM ARAÇLARI VE TÜKETİM

Görsel 1.20: Bilgi toplumunda iletişim araçları
Sayısal teknolojinin geliştirilmesiyle ortaya çıkan yeni hâline getirilmiş; tüketici, alışverişi kültürel bir deneyim
iletişim araç ve ortamları, gündelik yaşamın hemen her olarak içselleştirmiştir. Sanayi toplumunun modern tüketi-
alanında etkili olmuştur. Yeni iletişim teknolojisi genel cisi için tüketim işlevseldir; rasyonel kararlara dayanarak
olarak bilgiyi depolayan, gönderen ve alan yöntemler yapılır. Postmodern tüketiciler ise ürünleri işlevsel değeri-
geliştirmiştir. Sayısal teknolojiye göre kodlanan bilgi, nin dışında marka kimlikleriyle algılamaya başlamıştır.
İnternet’te, uydu radyo ve TV yayınlarında yer almaktadır
(Görsel 1.20). Bilgisayar merkezli gelişen yeni iletişim Yeni iletişim teknolojilerinin ürünü olan araçlar,
biçiminin en belirgin özelliği, toplumsal etkileşime açık İnternet’i alternatif bir tüketim ortamı olarak sunmaktadır.
olması ve bireyi hedef almasıdır. A. Toffler (A. Toflır), Özellikle etkileşimli doğaları gereği iletişimi kişisel-
“Üçüncü Dalga” olarak isimlendirdiği bilgi toplumunda, leştiren araçlar yeni tüketim biçimleri önermektedir.
geniş kitlenin yerine, sosyoekonomik ve kültürel ortak İnternet’in yarattığı sanal çarşıda zaman ve mekân kısıtla-
özellikler taşıyan küçük grupların geçtiğini ve yepyeni bir ması yoktur. Dünyanın her yerine hizmet ya da ürün
iletişim çağının başladığını söylemiştir. Geleneksel iletişim satabilen popüler alışveriş siteleri tüketicinin komutlarına
araçlarından farklı olarak cep telefonu, PC ve notebook gibi kısa sürede yanıt verebilmektedir. Tüketimi kolaylaştıra-
araçlar bireye yönelik özel bir iletişim alanı yaratmıştır. Bu rak çekici hâle getiren İnternet, giderek daha ucuz ve
alan, pazarlama iletişimcileri tarafından etkili bir biçimde güvenli alışveriş yöntemleri geliştirmekte ve sanal müşte-
kullanılmaktadır. 1980’li yıllarla ivme kazanan bu değişim rilerini çoğaltmaktadır.
sürecinde ürüne ve markaya odaklı olan pazarlama ve
iletişim, müşterilere, tüketicilere odaklanmaya başlamıştır. Öte yandan, markaların reklam mesajları bireyin tüm
Tüketiciler artık bir kitle değildir. Sanayi toplumunda yaşam alanlarına sızmayı başarmıştır. Teknolojik araçların
tüketiciye dönük araştırmalar ortak bir model çıkartmak yanı sıra kentin açık ya da kapalı alanları da bireyleri
hedefi taşırken bilgi toplumunda bireye odaklı çok sayıda reklam mesajlarıyla kuşatmıştır. Her yerde karşılaşılan bu
tüketici modeli oluşturmak mümkün hâle gelmiştir. Bu mesajların yarattığı kurmaca dünya ile gerçek dünyayı
bağlamda sosyal kimlik analizleri, yerini daha kişisel analiz- birbirinden ayıran çizginin sınırı gitgide belirsizleşmekte-
lere bırakmıştır. Bilgi toplumunun postmodern tüketicisi bu dir. Postmodern tüketim toplumunun iki temel özelliği
yeni dönemde birden fazla kimliğe sahip olabilmektedir. vurgulanmaktadır. “Birincisi, gerçeğin imgelere dönüştü-
Böylelikle tüketici, birçok alanda tüketim talebinde buluna- rülmesi, ikincisi ise zamanın sonsuz bir şimdiler dizisi
rak kendini ifade etme biçimlerini markalar aracılığıyla içinde parçalanmasıdır. Yeni iletişim araç ve ortamları,
çeşitlendirmektedir. Sanayi toplumunda tüketimin yapılma gerçeğin imgesel kurgusunu yaparak tüketim toplumu
amacı tüketilen enerjinin ve bedensel gücün yerine ertesi insanına salt şimdisi olan anları yaşamayı önermektedir.”
gün yenisini koymaktır. Bu nedenle tüketim, modernizmin (İlker Bıçakçı, Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Tüketimin Evrimi ve
temel paradigmaları içinde ikinci sınıf bir olay olarak Türkiye’deki Yansımaları, s.13-14)
değerlendirilmiştir. Oysa bugün tüketim, yaşamın amacı

24