Page 15 - Sosyoloji 1 | 1.Ünite

Sosyolojiye Giriş, Sosyolojinin Alanı, Yöntem ve Teknikleri 1. ÜNİTE

Okuma Parçası

Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız.
İBN HALDUN
İbn Haldun 1332 yılında Tunus’ta doğdu. Fıkıh, Kur’an, matematik, mantık ve kelam eğitimi alan İbn Haldun
Tunus, Cezayir, Fas, Endülüs arasında dolaşmış, toplum düzeni, insanların gelenek ve göreneklerini yaşayış
biçimlerini incelemiş, toplumlar arasındaki ayrılıkları görmüş ve tarihi, bir olaylar yığını olmaktan çıkararak tarih
felsefesinin temellerini atmıştır. Tarihsel bilginin yanlışlardan arınması amacıyla yaptığı toplumsal gözlemler
sonucunda kurmuş olduğu “umran” ilmiyle sosyoloji bilimine öncülük etmiştir. İbn Haldun, yeni bir bilim dalı ile
uğraştığının da farkındadır. Uzun uzun bu yeni bilimin niteliklerini ve öteki bilimlerden farklarını anlatır. İbn
Haldun’a göre “umran”, “insanların yeryüzünün insanca yaşayabilecek yerlerinde cemiyetler hâlinde bir araya
toplanarak dünyayı imar etmeleri” anlamına gelir. Bu umranlar bedevi ve hadari olarak ikiye ayrılır. İbn Haldun,
Mukaddime adını koyduğu kitabında “umrana, devlet ve hükümdarlık, ticaret, kazanç, sanayi, ilim ve fen gibi
umranın zatına arız (sonradan olan şey) ve hadis (bir şeyin yokluktan sonra meydana gelmesi) olan şeylere ve
bunların sebep ve illetlerine” ilişkin bilgileri verir.
(Cemalettin ŞAHİN, Rauf BELGE, İbn Haldûn’da Coğrafi Determinizm’den düzenlenmiştir.)
İbn Haldun’un Bedevi ve Hadari toplum sınıflandırmasını araştırarak bu sınıflandırmanın sosyoloji
bilimindeki önemini anlatan kısa bir yazı hazırlayınız.

Yorumlayınız

Aşağıdaki görselleri inceleyerek soruları cevaplayınız.

Görsel 1.21: Gelişmişlik ölçütüne göre konut ve kent
1. Fotoğraflardaki kentleri basitlik-karmaşıklık ve gelişmişlik ölçütlerine göre yorumlayıp bu kentlerin
toplum yapısı ile ilgili neler düşündüğünüzü söyleyiniz.
2. Türkiye hangi toplum tipine örnek oluşturur? Tartışınız.

25