Page 26 - Sosyoloji 1 | 1.Ünite

1. ÜNİTE Sosyolojiye Giriş, Sosyolojinin Alanı, Yöntem ve Teknikleri

Okuma Parçası

Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız.
SOSYOLOJİ BİR BİLİM Mİ?
Durkheim ve Marx sosyolojinin bir bilim olduğunu Ancak insanları incelemek fiziksel dünyadaki
düşünmüşlerdir. Acaba insanın toplumsal yaşamını ger- olayları gözlemekten farklıdır ve sosyoloji doğrudan
çekten bilimsel bir biçimde incelemek mümkün müdür? doğruya bir doğa bilim gibi görülmemelidir. Doğadaki
Bu soruya cevap verebilmek için sözcüğün ne anlama nesnelerden farklı olarak insanlar, yaptıklarına anlam ve
geldiğini bilmek zorundayız. Bilim nedir? Bilim, deney- amaç katan, kendi kendilerinin bilincinde olan varlıklar-
sel incelemenin sistematik yöntemlerinin, veri çözüm- dır. Her şeyden önce insanlar kendi davranışlarında
lemelerinin, kuramsal düşüncenin ve uslamlamaların benimsedikleri kavramları anlamadan toplumsal dünya-
mantık bakımından değerlendirilmesinin, özgül bir konu yı doğru bir biçimde betimleyemezler. Örneğin bir
hakkında bir bilgiler bütünü ortaya koymak için kullanı- ölümü intihar olarak betimlemek, ele alınan kişinin o
mıdır. Bu tanıma göre sosyoloji, bilimsel bir çabadır. sırada ne yapmaya niyetlendiğini bilmek anlamına gelir.
Sosyoloji, deneysel incelemenin sistematik yöntem- İntihar yalnızca, bir bireyin kafasında kendini yok etme
lerini, veri çözümlemelerini ve kuramlarını kanıtlar ve düşüncesi fiilen olduğunda gerçekleşebilir. Farkında
mantıksal uslamlamalar ışığında değerlendirilmesini olmadan bir arabanın önüne atlayan ve ölen bir kişinin
içermektedir (Görsel 1.32). intihar ettiği söylenemez.
İnsanları tam olarak doğadaki nesneler gibi incele-
yemeyeceğimiz olgusu kimi bakımlardan sosyoloji için
bir üstünlüktür. Sosyoloji araştırmacıları, inceledikleri-
ne -diğer insanlara- doğrudan sorular yöneltebilirler.
Başka bakımlardan sosyoloji, doğa bilimcilerinin karşı-
laşmadıkları zorlukları ortaya çıkarır. Etkinliklerinin sık
sık yakından izlendiklerini bilen insanlar, olağan olarak
her zamanki gibi davranmazlar. Kendi tavırlarını,
bilinçli ya da bilinçsiz olarak her zamankinden farklı
gösterebilirler. Hatta araştırmacıya kendilerinden beklen-
diğini düşündükleri tepkileri vererek yardım etmeye
çalışabilirler.
Görsel 1. 32: Sosyoloji, toplumu inceleyen bir bilimdir. (Anthony Giddens, Sosyoloji, s.12)

1. Toplumsal yaşantı içinde gerçekleşen olay ve olguların bilimsel olarak incelenmesi mümkün müdür? Neden?
2. Sosyolojinin bilim olarak değerlendirilmesinin nedenleri hakkında neler söyleyebilirsiniz?

Etkinlik

Aşağıda bilimin nitelikleri ile ilgili tanımlar yapılmıştır. Bu tanımlara karşılık gelen kavramları bulmacada
işaretleyiniz.

O J K L İ G N M S R S Y K R
1. Gözlenebilir olguları inceler.
R L R Z F G M O R J E A İ K
2. Tek tek olaylarla değil, genel T R G T K Ğ Ç K Ç J Ç G L İ
olgularla uğraşır.
Y G Y U Ç R H J J H İ D İ L
3. Eleştiriye ve şüpheye açıktır. K H J Y S J K R K M C K C İ

S G O Ç C A Ç B H N İ F İ C
4. Konusunu, alanını sınırlar.
H Ç Ğ S İ Z L Ç T Y L T Y İ
L L K F Y Ğ Z L Ç Ş İ Ş E R
5. Kendi içinde tutarlıdır.
K E S İ N L İ K I R K Ğ L İ
Ç M L Ö Ğ F S Ç R K L Ç L T
6. Genel geçerdir.
İ Ö R J Ç Ş K Ç O M A G E Ş
7. Aksi ispat edilene kadar kesindir. J S İ S T E M L İ L İ K N E
Ş E V R E N S E L L İ K E L
8. Kendi içinde bütünlüğe sahiptir. K I L L A S K I T N A M G E

36