Page 15 - Tarih 11 | 5.Ünite

SERMAYE VE EMEK

hâline geldi. Hollanda, İngiltere, Portekiz, İspanya ve Fransa gibi ülkeler kolonileştirme ha-
reketinin öncüleriydi. İngiltere, Amerika’nın yanı sıra Hindistan’ı da sömürgeleştirmek için
1599’da Doğu Hindistan Kumpanyasını kurarak İngiliz sömürgeciliğinin küresel boyutta ilk
örneğini ortaya koydu.
Sömürgeler, gelişmiş sanayi ekonomilerinin ayrılmaz bir parçası olarak görülüyordu. Dola-
yısıyla sömürgeler, emperyalist devletlerin mülkü sayıldı. Sömürgelerden sanayinin ihtiyaç
duyduğu ham maddeler, ticaret erbabı için çok gerekli olan değerli madenler ve mücevherler
elde edildi. Batılı devletlerin sömürgecilik faaliyetleri XIX ve XX. yüzyılda da devam etti.
Sömürge toplumları işlenmiş olan sanayi ürünlerinin pazarı hâline getirildi. Sömürgeci güçler,
millî çıkarlarını korumak için köle ticaretine yönelerek sömürgelerindeki insanları asimile ettiler.

BİLGİ NOTU

Asimilasyon
Farklı etnik kökene sahip toplumların farklı kültür birikimlerini (din, dil, gelenek, alışkan-
lık, vb.) ve aidiyet duygularını, egemen kültür ve kimlik dokusu içinde eritip yok etmektir.
Asimilasyonun farklı yöntem ve aşamaları vardır. En çok kullanılan yöntemlerin başında,
demografik değişim gelir. Bu yöntemle yok edilmesi hedeflenen toplum, başka yerleşim
bölgelerine, azınlıkta kalacak şekilde dağıtılır. Bu yöntemin yanı sıra bu toplumun arasına
çoğunluğu teşkil edecek şekilde farklı kültürel yapıya sahip bir nüfus da yerleştirilebilir.
Marshall, 2005, s. 42’den düzenlenmiştir.

Amerika’nın keşfinden sonra buradaki arazilerde ziraata başlayan emperyalist devletler, yerli
halkları çalıştırmaya kalktılarsa da ziraata alışık olmayan bu insanlardan bekledikleri randıma-
nı alamadılar. Bunun üzerine Afrika’ya yönelip milyonlarca siyah insanı köleleştirilerek gemi-
lerle Amerika’ya taşıdılar. Bu kölelerin büyük bir kısmı çok kötü şartlarda yolculuk yaptıkların-
dan daha yoldayken öldü. Özellikle XVII ve XVIII. yüzyıllarda en az 33 milyon Afrikalı, Batı’ya
gönderildi. Bu göç, dünya tarihindeki en büyük ve en vahşi göç uygulamasıydı. Avrupalılar
bir taraftan Aztek, Maya ve İnka medeniyetlerini yağmalarken diğer taraftan bu bölgelerdeki
işlenmiş altın ve gümüş madenlerini Avrupa’ya transfer ettiler. Bir taraftan da Afrika’dan getir-
dikleri köleler ile Meksika ve Güney Amerika bölgesindeki altın ve gümüş madenlerini işlettiler.
Bu siyahi köleler, ölesiye çalışarak Amerika’nın müreffeh istikbalini hazırladılar.

Kapitalist olmayan üretim tarzlarının egemen olduğu Batı Avrupa dışındaki bölgeler, Sanayi
İnkılabı’ndan sonra hızla kapitalizmin etki alanı içine çekildi. Osmanlı Devleti’nin de dâhil ol-
duğu bu ekonomiler zamanla tarım ürünleri ihraç edip mamul mallar ithal eden açık pazarlar
ve ucuz ham madde tedarikçileri durumuna geldi. İngiltere ve Batı Avrupa ekonomileri ise
mamul mallarda ucuz ve kitlesel üreticiler oldular. Tarihsel süreç içinde Avrupa’da imal edilen
mallar kapitülasyonlar üzerinden Osmanlı pazarını istila etti. Bu istila, XIX. yüzyıl ortalarından
itibaren yerli sanayinin ve özellikle dokuma endüstrisinin gerilemesine yol açtığı gibi devletin
ham madde tedarikçisi konumuna gelmesine de sebep oldu.

DÜŞÜNCELERİNİZ

Sanayi İnkılabı ile birlikte emperyalist güçlerin ekonomik faaliyetlerinde ne gibi değişiklik-
ler meydana gelmiştir?

189