Page 14 - Tarih 11 | 5.Ünite

5. ÜNİTE

Balta Limanı Ticaret Antlaşması öncesinde ihracattan ve ithalattan %3 oranında gümrük ver-
gisi alınmaktaydı. Antlaşmayla birlikte ihracattan %12, ithalattan ise %5 gümrük vergisi alın-
maya başlandı. Ek olarak yerli tüccarlar %12 nispetinde iç gümrük vergisini ödemeye devam
ederken yabancı tüccarlar bu vergilerden muaf tutuldu.
1840-1860 yılları arasında uygulamaya konulan devletçi politika istenilen sonucu vermedi.
1860-1876 arası dönemde yeni bir ekonomi politikası devreye girdi. Bu dönemde belli başlık-
lar altında sanayileşme hamlelerine devam edildi.

TARTIŞINIZ

1838 Balta Limanı Ticaret Antlaşması’yla birlikte değişen ithalat ve ihracattaki gümrük
vergilerinin Osmanlı ekonomisine olan etkileri nelerdir?

1838 Balta Limanı Ticaret Antlaşması’yla birlikte
• Osmanlı pazarları büyük oranda yabancıların denetimine geçti.
• Avrupa ile rekabet edemeyen Osmanlı esnafı yavaş yavaş faaliyetlerini durdurmak mec-
buriyetinde kaldı.
• Osmanlı ham maddeleri daha fazla ücret teklif eden Avrupalı tüccarlara satıldığından bu
ham maddelerin fiyatlarında büyük artışlar gözlendi. Bu yüzden esnaf ham madde bul-
makta sıkıntı çekti hatta bazı ham maddeleri hiç tedarik edemedi.
• 1850’de yapılan değişiklik ile gümrük gelirlerinin düşmesinden ve Kırım Savaşı’nın getir-
diği maliyetten dolayı devlet iç ve dış borçlanmaya gitti.

ARAŞTIRINIZ
Sömürgecilik tarihi ile ilgili bir araştırma yaparak elde ettiğiniz verileri sınıf ortamında
paylaşınız.

Sömürgecilikten Emperyalizme
Sömürgecilik, kolonicilik, kolonyalizm veya müstemlekecilik, bir devletin başka ulusları, devlet-
leri, toplulukları siyasal ve ekonomik egemenliği altına almasıdır. Emperyalizm ise bir devletin
başka ulusları, devletleri, toplulukları, siyasal, ekonomik ve aynı zamanda kültürel egemenliği
altına alarak yayılması veya
yayılmayı istemesidir.

Batılı emperyalist güçler,
Sanayi İnkılabı ile birlikte
sömürgecilik ve emperya-
lizm anlayışıyla başta Afrika
ve Asya Kıtaları olmak üze-
re dünyanın birçok bölgesini
kendi çıkarları doğrultusun-
da sömürgeleştirdiler (Görsel
5.13).
Osmanlı toprakları haricindeki
dünya, XVI. yüzyılın ortaların-
dan itibaren Batı’nın kolonileri
Görsel 5.13: İngiltere’nin Sudan’ı sömürgeleştirme savaşı (temsilî)

188