Page 27 - Tarih 9 | 5.Ünite

İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

Endülüs’te Sanat
Edebiyat alanında Avrupa’da fabl türünün ortaya çıkışı, Hint-İ-
ran menşeine dayanan İslami eserlerin tesiriyle olmuştur.
Meşhur La Fontaine (La Funten), “Kelile ve Dimne”den geniş
çapta istifade ettiğini bizzat kendisi söylemiştir. “Binbir Gece
Masalları”, Avrupa’da günümüze kadar gelen geniş bir kabul
görmüştür. Dante’nin (Dante) de Latince tercümeler sayesinde
haberdar olduğu mi’rac mucizesinden etkilendiği ve onda yer
alan figürleri farklı bir üslupla La Divina Commedia (La Divi-
na Komedya) adlı ünlü felsefi-edebî eserine uyarladığı kabul
edilmektedir. Endülüs’e özgü şiirlerin, Kastilya halk şiirinde,
yeni yıl ilahilerinde yeni bir türün doğuşunu sağlamıştır. En-
dülüslülerin besteleyip söyledikleri şarkılar, Hristiyanlarca da
kabul görmüş Aragon, Kastilya, Leon krallarının saraylarında
Müslüman müzisyenler bulunmuştur. Endülüs musikisinin izlerini
bugünkü İspanya müziğinde görmek mümkündür. Öte yandan
Avrupa’daki Frankonian (Frankonyan) adlı notalandırma usu-
lünün temelinin Endülüslü müzisyenlerce atıldığı bilinmektedir YORUMLAYALIM
(Özdemir, 1995, s.223’ten düzenlenmiştir).
İslam dininin, sanatın gelişmesine etkileri neler olabilir?

Kültür hayatının dışında tarım ve mimari alanlarında da Endü-
lüs, Avrupa'yı önemli ölçüde etkilemiştir. Pirinç, şeker kamışı
ve pamuğu İspanya'ya ve dolayısıyla öteki Avrupa ülkelerine
ilk tanıtanlar Endülüs Müslümanlarıdır. Suyun buharlaşarak
azalmasını önlemek için yer altından
kanallarla naklîni İspanya'da ilk defa
Müslümanlar uygulamıştır. Avrupa'ya
kâğıt üretimi için palamut ve hurma
ağaçlarından katran elde edilmesini
öğretenler de yine Endülüslü Müslü-
manlar olmuştur.
İslam fetihlerinin Arabistan dışına ta-
şınmasıyla İslam mimarisi fethedilen
yerleri etkilemiş ve buradaki mima-
riden de etkilenmiştir. Endülüs Emevi
Devleti’yle birlikte İslam mimarisi yeni
bir boyut kazanmıştır. Kurtuba Camisi,
Endülüs Emevi Devleti’nden günümü-
ze kalan önemli mimari eserlerdendir
(Görsel 5.17). XII. yüzyıldan itibaren
bazı İspanyol ve Portekiz krallarının
yaptırdıkları saraylar, Kurtuba'daki
sarayların adeta birer kopyasıdır. Ki-
tabeleri bile Arapça yazılmış olan bu
saraylara, Sevilla Alkazar'ı en güzel
Görsel 5.17
örnektir. Endülüs mimarisinin tesirleri, İspanya ile sınırlı kal- Kurtuba Camisi (İspanya)
mayıp Kuzey Afrika'ya, Doğu'ya ve hatta Amerika kıtasına
ulaşmıştır.

153