Page 11 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 - Ünite 4

4. ÜNİTE

2. Şahmeran’ın, misafir ettiği kişinin elinden öleceğini bile bile ona karşı iyi niyetli olmasının sebebi
ne olabilir?
3. Metindeki hangi unsurlar masallarla benzerlik göstermektedir? Açıklayınız.
4. Okuduğunuz metinde olağanüstü unsurları belirleyerek bunların metnin türüne katkısını açıkla-
yınız.
5. Okuduğunuz metinde geçen kişilerin özelliklerini söyleyiniz.

6. Metindeki temel çatışmadan hareketle metnin tema ve konusunu belirleyiniz.
7. Metnin olay örgüsünü olayların gerçekleşme sırasına göre belirleyiniz.
8. Metinde anlatıcı ve bakış açısının işlevini söyleyiniz. Seçilen bakış açısının metnin dil ve anlatımını
nasıl etkilediğini belirtiniz.
9. “Efsaneler oluştuğu toplumun yaşamından, inanışlarından, gelenek ve göreneklerinden izler taşır.”
Bu bilgiye göre, okuduğunuz metinde toplumun sosyal ve kültürel yaşamıyla ilgili hangi unsurlara
rastlıyorsunuz?

10. Metnin anlatıcısı siz olsaydınız metinde hangi kişileri veya olayları değiştirmek isterdiniz? Düşün-
celerinizi nedenleriyle açıklayınız.

DİL BİLGİSİ

1. Aşağıdaki parçada geçen sıfat tamlamalarını bularak tamlamaların altını çiziniz. Bunların parça-
daki kullanım işlevlerini belirleyiniz.

Bu arada padişahın kızı hasta olmuş, tedavisi için bütün ülke seferber edilmiştir. Kızın iyileş-
mesini en çok isteyenlerden biri de vezirdir. Gerçek amacı kızla evlenip oğlu olmayan padişahın
yerine ülke yönetimini ele geçirmek olan vezir, bütün büyücüleri toplayarak bu hastalığa çare bul-
malarını ister. Büyücülerden birisi Şahmeran’ın bulunup öldürülmesi ve vücudundan alınacak bazı
parçaların kaynatılıp içirilmesi durumunda kızın iyi olacağını söyler. Şahmeran’ı bulabilmek için de
vücudu pullu kişilerin aranması gerektiğini ekler.

2. Aşağıdaki parça okuduğunuz metinden alınmıştır. Bu parçada geçen noktalama işaretlerinin
parçadaki kullanım amaçlarını açıklayınız.

Vezir ülkede herkesi zorunlu olarak hamama götürüp soydurarak Şahmeran’ı gören kişiyi bulur.
Adama baskı kurar, adam yerini söylemez. Adamın ailesini esir alır. Adam Şahmeran’ı kendisinin
öldüreceğini vaat ederek mağaraya gider. Şahmeran’a bütün gerçekleri anlattıktan sonra ne yap-
ması gerektiğini sorar. Şahmeran: “Ölümümün senin elinden olacağını zaten biliyordum” diyerek
kendisini öldürmesini ancak bunun gizli tutulmasını ister. Çünkü öldüğü duyulursa dünyadaki
bütün yılanlar insanlardan öç almaya kalkacaklardır.

ARAŞTIRINIZ

Yakın çevrenizdeki varlıklar, mekânlar, tarihî olaylar, tabiat olayları ve inanışlarla ilgili efsaneleri
sözlü kültür kaynaklarından araştırarak derleyiniz. Derlediğiniz efsaneleri sözlü iletişim ve yazma
bölümünde kullanmak üzere hazır bulundurunuz.

144