Page 10 - Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 | 4.Ünite

4. Ünite

Şehirlerde bulunan hanlar, sadece yolcuların ve tüccarların kal-
dıkları yerler değildi. Çünkü bu hanlarda çeşitli dükkanlar bulu-
nurdu. Şehirdeki hanlar, bünyesinde faaliyet gösteren tüccarların
yaptıkları işe göre adlandırılarak Şekerciler Hanı, Pamuk Han gibi
isimler alırdı.
Türk İslam devletleri ticarette para olarak diğer Müslüman dev-
letler gibi dinar (altın) ve dirhemi (gümüş) kullanıyorlardı (Görsel
4.11). İbn-i Batuta, gezdiği en ucuz yerlerden birisinin Kastamonu
olduğunu anlatırken; burada iki dirheme bir baş koyunun yarı etinin
Görsel 4.11: Selçuklu parası alınabildiğini yazmıştır. On kişinin bir günlük ekmek ihtiyacının iki dir-
heme karşılandığını söyleyen Batuta, iki dirhemlik bal helvasının en az on
kişiye yettiğini anlatmıştır.
SIRA SİZDE

Beylikler Dönemi’nde iyi bir koyun on iki dirhem, bir ritl (1kg.) bal, 1/3 dirhem,
Germiyan’da bir mud (100-120 kg.) buğday on beş dirhem fiyatla satılıyordu. Sivas’ta
Rahat oğlu Kemaleddin, 14. asır başlarında oğlu Ömer Bey’e; yıllık yemek masrafı için
540, kışlık ve yazlık elbiseleri için de 500 dirhem, Ömer’in kızı Dilşad’ın beş yaşına kadar
yemek ve elbisesine yılda 400 ve on beş yaşına kadar da yılda 1.200 dirhem maaş tayin
etmiştir.
Osman Turan, Selçuklular Devri’nde Türk İslam Medeniyeti, s. 372
Yukarıdaki metinden hareketle, Türk İslam devletlerindeki alışveriş ve aile daya-
nışması hakkında neler söylenebilir? Düşüncelerinizi yazınız.

.........................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................

Türkiye Selçuklularının ekonomide yaşattığı canlılık, Mo- BİLGİ NOTU
ğolların yaptıkları baskı ve yağma sonucunda yavaşlamıştır.
Selçuklu sultanlarını istedikleri gibi yönlendiren Moğollar, Ana- XIII. yüzyılın sonla-
dolu halkını ağır vergiler ve yağma faaliyetleri ile baskı altına rına doğru, Anadolu’da
alarak daha önce Anadolu’da kurulan istikrarı bozmuştur. Moğol baskısının azaldığı
Böyle bir ortamda bağımsızlıklarını birer birer ilân eden dönemde Türkiye Selçuklu-
Anadolu Beylikleri, İkinci Beylikler Dönemi’ni başlatmış, bu ları’ndan koparak kurulan
beylikler Anadolu’yu tekrar siyasi, ekonomik ve sosyal yönden bu beyliklere, Anadolu
beylikleri (2. Beylikler)
canlandırmıştır. denilmiştir. Bu beylikler;
Anadolu Beylikleri sanayi, tarım ve ticarete büyük önem ver- Karamanoğulları, Germi-
miş, Selçuklu Dönemi’nde ticaret yolları üzerinde bulunan ker- yanoğulları, Menteşeoğul-
vansaraylar, Beylikler Dönemi’nde de varlıklarını sürdürmüştür. ları ve Karesioğulları gibi
Beylikler Dönemi’nde ekonominin temelini tarım ürünleri beyliklerdi.
oluşturmuştur. Beylikler, kuruldukları coğrafyalara göre; buğ-
day, arpa, her çeşit meyve, pamuk ve ipek yetiştirmiş ve hayvancılık yapmıştır.
Elde edilen ürünlerin büyük bir kısmı iç tüketimi karşılarken, üretim fazlası ürünler diğer
ülkelere ihraç ediliyordu. İhraç edilen malların başında her türden kumaş, pamuk, halı, ipek gibi
ürünler yer alıyordu. Bu dönemde Anadolu’da dokunan halı ve kilimler, sahip oldukları güzellik-
lerle Avrupada ün kazanmıştır.
Anadolu’nun ticaret merkezlerine Anadolu dışından tüccarlar gelerek mal alıp satmış, bu
dönemde Anadolu’da büyük ilgi gören ahilerin etkisiyle üretim artmış ve buna bağlı olarak da
ekonomik canlılık yeniden sağlanmıştır.

138