Page 14 - Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 | 4.Ünite

4. Ünite

C) OSMANLI DEVLETİ’NDE EKONOMİ

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Ticarette ulaşım neden önemlidir? Düşüncelerinizi söyleyiniz.
2. Ekonomik bağımsızlık kavramından ne anlıyorsunuz?

4.3. Osmanlı Devleti’nin Klasik Dönem Ekonomik Yapısı

Kont Marsigli’ye göre Osmanlı
“Dışarıdan bakıldığı zaman, Türklerin temiz giyinen, fakat giyimlerinde Avru-
pa’daki süslerin hiçbiri görünmeyen, gösterişi sevmeyen, ağırbaşlı, kanaatkâr, dindar bir
Müslüman toplumu olduğu görülür. Evlerinde de masrafları azdır ve bize göre fazla çeşitli
değildir. Türkiye’de çok kalıp, Türk ailelerini yakından tanıyınca, her Türk’ün kendine
göre varlığı ve tasarrufu olduğu anlaşılır. Sokakta dilenen yoktur. Yoksulu vardır fakat
yardım görmeyen yoksulu yoktur.
Ticarete sanayiden daha fazla önem verilmiş ve ticarete öncelik tanınmıştır. İmpara-
torluklarını üç kıtanın birleştiği yerde kurmaları, Türklere çok güzel imkânlar sağlamış
ve Türkler bu imkânı akıllıca kullanmışlardır. Dış ülkelere o kadar çok ve çeşitli ham ve
mamül (imal edilmiş) madde satarlar. Belli başlı hiç bir madde ithaline ihtiyaç duymazlar,
sadece hoşlarına giden malları satın alırlar.”
Yılmaz Öztuna, Osmanlı Devleti Tarihi, C. 2, s. 229-231 (Düzenlenmiştir.)

Ekonomik faaliyetler, insanların hayatlarını devam ettirebilmeleri için son derece önemlidir
(Görsel 4.15). Çünkü insanlar beslenme, giyinme ve barınma gibi temel ihtiyaçlarını karşılaya-
bilmek için bu faaliyetlerde bulunmak zorundadır. İhtiyaçların karşılanması amacıyla gerçek-
leştirilen ticari faaliyetler, toplumlara
ve kültürlere göre değişiklikler gösterir.
Bolognalı Orgeneral Kont Marsig-
li’nin İstanbul’da yaşadığı dönemle ilgi-
li olarak söylediği yukarıdaki sözlerden
de anlaşılacağı gibi Osmanlı halkının
ekonomik yapısını, bu toplumunun
kendi geleneksel değerleri ve yaşam
tarzı oluşturmuştur.
Osmanlı’daki ekonomik sis-
tem; Türkistan tecrübesinin ve İslam
dininin belirleyiciliği altında, eski Ana-
dolu geleneklerinin de önemli olduğu
bir etkileşim sahası içinde doğmuştur.
Klasik Dönem Osmanlı ekonomik
Görsel 4.15: Osmanlı Dönemi’nde satıcılar sisteminin temeli, talep (isteme) yönlü
değil arz (sunma) yönlüdür. Bu anla-
yışta kanaatkâr fakat aynı zamanda girişimci olan insan tipi merkeze alınmıştır. Fiyat istikrarını
sağlamak amacıyla, siyasi nüfuza neden olan büyük toprak mülkiyetlerine engel olunmaya ça-
lışılmış, üretilen malların kaliteli ve standartlara uygun olması sağlanmıştır. Ayrıca, üretici ile
tüketiciyi korumak ve vatandaşın mutluluğunu sağlamak amacıyla arz yönlü ekonomik sistem
benimsenmiştir.

142