Page 6 - Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 | 7.Ünite

7. Ünite

B) TÜRK İSLAM DEVLETLERİNDE SPOR

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Spor, Türk İslam devletlerinin toplumsal hayatına nasıl bir katkı sağlamış olabilir? Bu
konudaki düşüncelerinizi söyleyiniz.
2. Türklerin İslamiyet’e geçmesi, onların spor anlayışlarında bir değişikliğe yol açmış olabi-
lir mi? Düşüncelerinizi belirtiniz.

7.2. İlk Türk İslam Devletlerinde Sporun Toplumsal Hayattaki Yeri

“Selçuklularda avlanmak eski bir gelenekti. Ataları olan Oğuzlarda beyler züm-
resine mensup kahramanlar, vakitlerini savaş yaparak ve toy vererek geçirirlerdi.
Beyler, yurtlarındaki avlaklarda bazen tek başlarına avlanırlar bazen de içlerinden biri-
sinin davetlisi olarak toplu hâlde ava çıkarlardı. Av merasimleri aynı zamanda dinî bir
hüviyet taşımaktaydı.
Avlanmanın Selçuklularda bir saray meşgalesi olduğu yazılı kaynaklardan ve el sa-
natlarındaki tasvirlerden anlaşılmaktadır. Selçuklu sultanları boş zamanlarını askerî spor
ve manevra yaparak; cirit, polo, top, satranç oynayarak ve av yaparak değerlendirirlerdi.
Av merasimi, av etlerinden yapılan büyük bir ziyafetle sona ererdi.”
Gönül Öney, İran Selçukluları İle Mukayeseli Olarak Anadolu Selçuklularında Atlı Av Sahneleri, s. 121

Yukarıdaki metinden de anlaşılacağı gibi saray ve çevresi birçok spor dalı ile meşgul olmuş,
spor toplumsal hayat içerisinde önemli bir yer edinmiştir.
Türkler spora önem verdikleri için hem güçlü
ve sağlıklı bir bedene sahip olmuş hem de as-
kerî alanda büyük başarılar kazanmıştır.
Toplumun sosyalleşmesinde bir araç
olan spor, fert ve toplum ilişkilerinin ge-
liştirilmesinde de etkili olmuştur. Kişi-
lerin spor yapma isteği ve spora olan
ilgisi, insanların toplu yaşam kural-
larına uymaları için uygun ortam
oluşmasını da sağlamıştır.
Ayrıca spor; fiziksel, ruhsal ve
toplumsal gelişimde de önemli bir
olgudur. Kişiye sabırlı ve enerjik
olmayı, sosyal grup ve toplum ile
bütünleşmeyi öğretirken fert ve top-
lum ilişkilerini de düzenler. Spor sa-
yesinde insanlar aynı amaç etrafında
toplanmayı ve birlikte hareket etmeyi
de öğrenirler (Görsel 7.9).
Türk İslam devletlerinde savaşa her
Görsel 7.9: Kılıç Kalkan oyunu an hazır olma gerekliliği, kişilerin bedensel ha-
reket yapma zorunluluğunu doğurmuş, bu durum küçük
yaştaki çocukların spor sayesinde savaşçılık eğitimi almalarını sağlamıştır. Türk çocuklarına
binicilik eğitimi daha beşikteyken verilmeye başlanmış, beşikte yatan çocuğun bacakları arası-
na bir odun parçası konulmuş ve bir binici at üzerinde nasıl oturursa, çocukta o odun parçası
üzerinde öyle oturtulmuştur.

240