Page 31 - Fen Bilimleri Laboratuvarı Öğretmen El Kitabı

Laboratuvarlar ve Genel İşleyişleri

Avrupa Birliği uyum çalışmaları çerçevesinde sanayide ve tıpta kullanılan gaz tüplerinin içlerindeki gaz ve gaz ka-
rışımlarının tanıtımı için kullanılan renk kodlamasında değişiklik yapılmıştır. Kimyasal maddenin sınıfına göre gaz
tüpleri için kullanılan renk kodları Tablo 1.11’de verilmiştir.

Tablo 1.11: Gaz Tüpleri İçin Kullanılan Renk Kodları
Renk Kimyasal Maddenin Tehlike Sınıfı
Sarı Zehirli ve/veya aşındırıcı
Kırmızı Alevlenebilen
Açık mavi Yükseltgen (oksitleyici)
Parlak yeşil Tepkimeye girmeyen (inert)

Sanayi gaz tüpleri önceki uygulamada ayrı değerlendirilirken bu değişiklikle birlikte aynı standart içine alınmıştır.
Bu standart, sıvılaştırılmış petrol gazları içeren tüplere (LPG) veya yangın söndürücülere uygulanmaz. Eski ve yeni
renk kodlamalarının kargaşa yaratmaması için yeni standartta uygun hâle getirilen tüplerin omuzlarına karşılıklı
gelecek şekilde iki adet (N) harfi [İngilizce new (yeni) kelimesinin ilk harfi] konulması zorunlu hâle getirilmiştir. Ta-
nıtım renkleri, tüpün omuz bölgesine uygulanmalıdır. Tüpün gövdesi ve vana koruma sistemi, diğer amaçlara yönelik
olarak renklendirilebilir. Bununla birlikte tüp gövdesinde ve vana koruma sisteminde kullanılan renklerin tehlikenin
yanlış anlaşılmasına yol açan renkler olmasından kaçınılmalıdır. Tablo 1.12’de bazı gaz tüplerinin endüstriyel ve tıbbi
kulanım renkleri verilmiştir.

Tablo 1.12: Bazı Gaz Tüplerinin Endüstriyel ve Tıbbi Kulanım Renkleri
Gazın Adı ve Formülü Endüstriyel Rengi Tıbbi Kullanım Rengi
Oksijen (O ) Beyaz Beyaz
2
Diazot monoksit (N O) Mavi Mavi
2
Azot (N ) Siyah Siyah
2
Karbon dioksit (CO ) Gri Gri
2
Helyum (He) Kahverengi Kahverengi
Asetilen (C H ) Kestane rengi Uygulanamaz
2 2
Argon (Ar) Koyu yeşil Koyu yeşil
Yanıcı gaz (H CH ) Kırmızı Uygulanamaz
2 , 4
Zehirli ve/veya aşındırıcı gaz Sarı Uygulanamaz
(CO, NH , AsH )
3
3
1.10. LABORATUVARDA ÜRETILEN KIMYASAL ATIK MIKTARINI VE/VEYA

TOKSISITESINI AZALTMAK IÇIN BAZI STRATEJILER

İnsan faaliyeti sonucu ortaya çıkan, üretenin işine yaramayan, doğrudan faydası olmadığı için elden çıkarılan veya
tesiste bulunması istenmediği için uzaklaştırılması gereken her türlü madde atık olarak tanımlanır. Laboratuvar-
larda kullanılan kimyasal atıklar, belli kurallar çerçevesinde depolanıp atılmadıklarında ve/veya imha edilmedikleri
takdirde insan sağlığı ve çevre açısından potansiyel tehlike kaynakları olup ölümle de sonuçlanabilen çeşitli has-
talıklara neden olabilmektedir. Toplanan atıklar, okul idaresi tarafından yapılması gereken bir organizasyonla atık
bertaraf firmalarından birine gönderilir.
Atıkların oluşumundan bertarafına kadar çevre ve insan sağlığına zarar vermeden yönetiminin sağlanması, olu-
şumunun azaltılması ve atıkların yeniden kullanımı, geri dönüşümü, geri kazanımı gibi yollar ile doğal kaynak kul-
lanımının azaltılması amacıyla 02.04.2015 tarih ve 29314 sayılı Resmî Gazete’de Atık Yönetimi Yönetmeliği yayım-
lanmıştır. Bu yönetmeliğe göre atıklar 20 sınıfta listelenmiş olup bazıları patlayıcı, oksitleyici, tahriş edici, korozif,

30