Page 114 - ÇAĞDAŞ DÜNYA SANATI TARİHİ 12

4. ÜNİTE

Salvador Dali (1904-1989 ): Asıl adı Salvador Domingo Felipe Jacinto Dalíy Domènech olan Salvador Dali, sürrea-
lizmin en önde gelen ressamlarındandır. 11 Mayıs 1904’te İspanya'da Figueres (Figeres) kentinde (Katalonya Bölgesi)
dünyaya gelmiştir. 1914’te annesinin desteğiyle özel bir resim okuluna yazılan Dali, 1919'da Figueres Belediye
Tiyatrosunda ilk sergisini açmıştır. Kendinden önce doğan ve ölen kardeşinin ismini alması, ailesinin evlatlarını
kaybetmelerini kabullenememesi ve ölen kardeşin takıntılı biçimde anılması Dali'nin hayatındaki önemli bir noktadır.
Ailesinin tavrıyla birlikte doğar doğmaz tapınılan bir ölünün ayak izlerinden yürüdüğünü söyleyerek bu konunun
hayatındaki yansımasını bize göstermiştir. Ailesinin dikkatini çekmek amacıyla farklı yollar aramış olan Dali'nin ilk
yaptığı eserin adı “Hasta Çocuk” olmuştur. Devamında bir çok çalışma, sergi, Picasso'yla tanışması, annesini kaybetme-
si de eserlerine yansıyan önemli hususlar olmuştur.

Dali gerçeküstücü eserlerindeki tuhaf ve çarpıcı imgelerle
tanınmıştır. O sadece eserleriyle değil yaşam tarzı,
kişiliği, düşünceleriyle ve farklı görünümüyle de dikkat
çekmeyi başarmış bir ressamdır. O, karakterize olmuş
bıyığıyla ve sıra dışı tavrıyla dünya üzerinde ekol olmayı
başarmış bir isimdir. Kendine özgü yapısı, iddialı tavrı ve
eserleriyle kendini tüm dünyaya kanıtlamış olan sanatçı
sadece sürrealizm çizgisinde değil kübist ve dadaist bir
çizgiden geçerek eserlerini vermiştir.

1931 yılında Dali, en meşhur eseri olan “Belleğin Azmi”ni
yapmıştır (Görsel 4.40). “Yumuşak Saatler” ya da “Eriyen
Saatler ”olarak da bilinen eserde geniş bir kumsal önünde
eriyen cep saatleri resmedilmiştir. Eser genel olarak katı ve
Görsel 4.40: Belleğin Azmi, Dali, 1931, değişmez zaman kavramına karşı bir protesto olarak yorum-
Modern Sanatlar Müzesi, New York lanmaktadır. Dali sonradan bu resmin ilhamını sıcak ağustos
güneşi altında erimekte olan bir peynirden aldığını yazmıştır. Hiroşima'da patlayan atom bombasının gücünden çok etkilen-
miş olan Dali, hayatının bu dönemine “nükleer mistisizm” adını vermiştir. Yine bu dönemde tuvale boya sıçratma,
hologramlar, optik yanılgılar ve stereoskopi gibi pek çok değişik teknikle denemeler yapmıştır.

Dali'nin sansasyonel tavrı, söylediği sözler, eşi Gala'yla yaşadığı travmatik aşk, dünyada yaşanan politik değişimler de
sanatını oldukça etkilemiştir. Farklı yapısı, dikkat çekici sözleri, hatta bazen kötü bir üne kavuşması bile onun dolaylı
reklamını yapmış ve sanatın birçok insana ulaşmasını sağlamıştır. Gala'nın ölümünden sonra resim yapmayı neredeyse
bırakan Dali bir süre sonra son eseri olan “Serçenin Kuyruğu” adlı tablosunu yapmıştır.
Salvador Dali 23 Ocak 1989'da kalp yetmezliğinden
ölmüş ve Figueres’te Salvador Dali Müzesi mahzenine
gömülmüştür. Dali ressamlığın yanı sıra heykelcilik,
fotoğrafçılık ve sinemayla da ilgilenmiştir. Walt Disney
ile beraber yaptığı “Destino” adlı kısa çizgi film, 2003'te
en iyi kısa animasyon filmi dalında Oscar adayı olmuştur.
Hayatı boyunca 1500'den fazla resim ve onlarca heykel
yapmış olan Dali, çeşitli taş baskı eserler, kitap illüstras-
yonları, tiyatro dekorları ve kostümleri de üretmiştir.
Ayrıca Man Ray, Brassaï (Biressai), Cecil Beaton (Sesil
Beytın) ve Philippe Halsman (Filip Halsmın) gibi fotoğraf
sanatçılarıyla ve Elsa Schiaparelli (Elsa Sikiparelli),
Christian Dior (Kıristian Dior) gibi moda tasarımcılarıyla
beraber çalışmıştır. Bugün Dali’nin eserlerinin çoğu
Figueres'teki Dali Tiyatro Müzesinde bulunmaktadır.
Florida’nın St. Petersburg kentindeki Salvador Dali
Müzesi, Madrid'deki Reina Sofia Müzesi ve Los Ange-
les'teki Salvador Dali Galerisi de sanatçının yüzlerce
eserini barındırmaktadır. Eserlerinden bazıları “Belleğin
Azmi”, “Haşlanmış Fasulye ile Yumuşak Konstrüksiyon”
(Görsel 4.41), “Yeni İnsanın Doğuşunu İzleyen Jeopolitik
Çocuk”, “Filler”, “Sahilde Yüz ve Meyve Tabakası”, Görsel 4.41: Haşlanmış Fasulye ile Yumuşak Konstrüksiyon,
“Çarmıha Gerilmiş İsa”, “Savaşın Yüzü”dür. Dali, 1936, Philadelphia Museum of Art

111