Page 56 - ÇAĞDAŞ DÜNYA SANATI TARİHİ 12

2. ÜNİTE

Paul Cezanne (1839-1906): Modern sanatın önde gelen Fransız ressamlarındandır. 1868’de Paris’te Academie
Suisseye’ye (Akademi Süs) katılmış, dönemin ünlü sanatçıları ile burada tanışma fırsatı yakalamıştır. Aynı zamanda
avangart sanatçılardandır. Empresyonistlerin ilk sergisine “Asılmış Adamın Evi”, “Kırmızı Koltukta Bayan
Cezanne’nin Evi” gibi eserlerle katılmış, aldığı eleştirilerden sonra ikinci sergiye katılmamıştır. 1877 yılında açılan
sergiye ise on yedi eserle katılmıştır. Yaşamının büyük bir kısmını Fransa’nın güneyinde bulunan Provence’de (Prove)
geçirmiştir. 1874 yılında açılan ilk empresyonist sergide eserlerini sergilemesine rağmen çalışmalarındaki kendine has
üslubu ile onlardan ayrılmaktadır. Resme başladığı ilk yıllarda açık havada yaptığı çalışmalar ile bilinen sanatçı
ilerleyen zamanlarda manzara ve natürmort ağırlıklı çalışmalar yapmıştır. Daha sonraları ise portre çalışmalarının yanı
sıra Saint Victoria (Sen Victorya) Dağı’nı konu alan çalışmalarıyla tanınmıştır (Görsel 2.42).

Sanatçı, yaptığı çalışmalarıyla resim sanatındaki büyük biçim devriminin de başlamasına zemin hazırlamıştır.
Özellikle natürmort ve manzara çalışmalarında nesnelerin yüzeyi, üç boyutluluğu ve fizikselliği ile ilgilenmiştir.
Cezanne üç boyutlu doğayı iki boyutlu resim yüzeyine aktarmanın sırrını araştırmıştır. Çalışmalarında gerçek
görünümü elde etmek için objelerin yapısını ve renklerini günlerce ve hatta haftalarca incelemiş, bu nedenle
“Gördüğümü çiziyorum.” demiştir. “Kavak’lı” adlı çalışmasında sanatçı kendi duygularını tahlil etmiş, gözün devamlı
hareket etmesinden, boşluğun derinliğine nüfuz ettiğini kavramış, çalışmalarında birkaç kaçış noktası oluşturmuştur.
Bu kaçış noktaları ile de zamanın birbirini izleyen anlarını tespit etmiştir.

Görsel 2.42: Saint Victoria Dağı, Cezanne, 1895, Görsel 2.43: L’Estaque’den Marsilya Körfezi,
Hermitage Müzesi, Petersburg, Rusya Cezanne,1883, Paume Müzesi, Paris

Sanatçı geç dönem çalışmalarında eskizimsi resimler yapmasına rağmen ağaç, dağ, bina, meyve ya da giysi gibi
nesneleri açık ve belirgin olarak vurgulamıştır. “L’Estaque’den Marsilya Körfezi” adlı çalışmasında resmin taklit
edilemeyeceğini, doğadaki nesnelerin esasen küre ve silindire benzediği görüşünü benimsemiştir ( Görsel 2.43). Bu
çalışmada kıyılar, körfez ve dağlar birbirlerine paralel dikdörtgenler şeklinde verilmiştir. Perspektif açısından ise
dağların soluk olarak verilmesi gerekirken aksine canlı renklerle verilmesi belirgin olarak görülmektedir. Çalışmanın
genelinde doğadaki geometri anlayışı hâkimdir. Ön tarafta verilen evler tablonun geneline yayılan sert fırça darbeleriyle
oluşturulmuş renk lekeleri ile geometrik düzen ortaya konmuştur. Bu hâliyle kübizm akımının önemli sanatçılarından
olan Georges Braque ve Pablo Picasso gibi sanatçıları etkilemiştir.

Post-empresyonistlerin en önemli sanatçılarından olan Cezanne aslında akımın belli kurallarının ortaya çıkmasında
çok etkili olmuştur. O, akademi sanatının yöntemlerinin doğaya aykırı olduğu görüşünde empresyonistlerle aynı
fikirleri paylaşmıştır. Renk ve nesnelerin yapısal biçimlerindeki hacimlendirme konusunda yeni buluşlardan etkilen-
miştir. Biçimler arasındaki ilişkiyi resmin bütününe yayarak nesnelerin hepsinin görünmesini sağlamış, nesnelerin
boyutlarını, bunu çok istemese de, belli bir ölçüde bozmuştur.
Cezanne’nin çalışmalarında çizgi, renk, ton ve düzen birbirinden ayrılmaz durumdadır. Toprak renkler (yeşil, mavi ve
kırmızı) sanatçının en çok tercih ettiği renklerdendir. Manzara resimlerini yapması genellikle haftalarını, aylarını
almıştır. Işığın değişmesi ile beraber kendisi de yer değiştirmiş, buna bağlı olarak ayrıntılar da değişmiştir. Sanatçının son
yılları yalnızlık içinde ve hastalıklarla mücadele ederek geçmiştir. Dışarıda resim yaptığı sırada yağan yağmura aldırış
etmemiş, sırılsıklam olmasının ardından yakalandığı zatürreden ölmüştür. Eserleri arasında “Magdalen ya da Elem”,
“Modern Olimpia”, “Büyük Çam Ağacı”, “Victoria Dağı”, “Kâğıt Oyuncuları”, “Cezveli Kadın” ve “Sepetli Natürmort”
bulunmaktadır.

53