Page 92 - ESTETİK 11

Hazırlık Çalışmaları
1. Sizce din ile sanat arasında ne tür bir ilişki vardır?
2. Dinlerin sanata yaklaşımı hakkında ne biliyorsunuz?
3. Sizce sanatın gelişmesinde dinlerin nasıl bir katkısı olmuştur?
Düşüncenizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
4. Tarih boyunca dinlerden beslenen sanat hareketleri olmuş mudur?
Bu konuda bir araştırma yapınız.
5. İslamiyet’in nasıl bir sanat anlayışı geliştirdiğini araştırınız.
6. Türk İslam sanatları hakkında ne biliyorsunuz?
İLİŞKİSİ
7. Bildiğiniz Türk İslam sanat eserlerini söyleyiniz?

5.1. DİN VE SANAT İLİŞKİSİ

Sanat, dinin çocuğudur.

Emile Durkheim [Emil Durkaym (1858-1917]

Din ile sanat arasında güçlü bir ilişki olduğu, sanat tarihçilerinin üzerinde uzlaştığı
bir olgudur. Din-sanat ilişkisi, insanlık tarihi kadar eskiye dayanır. Mezopotamya’dan
Mısır’a, Yunanistan’dan Orta Çağ Avrupa’sına ve İslam medeniyetine dek geçmişten
bugüne; resim, heykel, mimari gibi alanlarda bugün şaheser olarak kabul edilen sanat
T eserlerinin büyük çoğunluğunun dinî duygu ve amaçlarla yapıldığını biliyoruz.
Tarih boyunca her toplum ve medeniyette din ile sanat arasında güçlü bir bağ var olmuş-
VE SANA diğer peygamberlerin resim ve heykelleri din ile sanat arasındaki güçlü ilişkiyi yansıtır.
tur. Antik Mısır’da sfenksler, keskin kurallara dayalı ve kutsallıkla iç içe bulunan Hint
sanatı, Kızılderililerin dinî törenler sırasında kum üzerine çizdikleri renkli resimler,
Batılı sanatçılarca dinî heyecanla yapılmış Hz. İsa ile Hz. Meryem’in, meleklerin ve

Mimari, her medeniyette en yüksek seviyesine mabetlerde ulaşmıştır. Cami, kilise ve
tapınaklar, mimarinin gelişmesinde en önemli unsurlardır. Kilise ve tapınaklara yapılan
oymalı işlemeli sütunlar, ikonlar ve freskler, dinî duyguların sanattaki gücünü semboli-
ze eder. Nasıl ki İslam’ın etkisi hat, ebru, tezhip gibi sanatlarda kendini göstermişse di-
ğer medeniyetlerin sanatı da büyük ölçüde kendi inançları doğrultusunda şekillenmiştir.
Tarihsel açıdan bakıldığında sanat ile din arasında karşılıklı bir ilişkinin olduğunu gö-
rüyoruz. Bu karşılıklı etkileşime dayalı ilişkide din, sanatın hem biçimine ve içeriğine
etki ederken dinler de bir ölçüde sanatın sunduğu imkânlar doğrultusunda insanlara
ulaşabilmiş ve bir etki uyandırabilmiştir.
5.1. DİN bir değere sahip olmanın yanında dinî anlamda da kutsallık kazanmıştır.
Bir yanda tarih boyunca sanat dinden beslenerek gelişmiş, diğer yanda din de sanatın
katkısıyla sanatın temelini oluşturan sembollerin kullanımıyla etkisini sürdürmüştür.
Dinî amaçlarla ortaya çıkan çeşitli mabet, heykel ve resim gibi sanat eserleri, sanatsal

Bütün dinler, her seviyeden insana ulaşıp onları etkilemek amacıyla mimari, müzik,
heykel, resim, tiyatro gibi birçok sanattan yararlanmış ve bir yönüyle de bu sanatların
gelişmesini sağlamıştır.
Dinler kendilerini ifade edebilmek ve kitlelere benimsetebilmek için sembollere ihti-
yaç duymuştur. Bunun nedeni hem dinlerce kutsal kabul edilen varlıkların duyularla
kavranamayan soyut bir niteliğe sahip olması hem de dinlerin doğaüstü (metafizik)
alana dayanan inanç ve düşünceleri içermesidir. Bu açıdan semboller dinlerin anlaşılır
kılınmasında büyük rol oynar. İşte burada sembol üretme özelliğiyle devreye sanat
girmektedir.

90