Page 76 - İKİ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 12

Orphizm (1912-13): Orfik kübizm olarak da adlandırı-
lır. Adı 1912 yılında Fransız şairi ve sanat eleştirmeni Gu-
illaume Apollinaire (Gilyum Apolliner) tarafından Kupka’nın
resimlerine atfen konulmuştur. Fovizmin parlak renkle-
ri; Paul Signac’ın (Pol Signak), Chevreul’ün (Şevrol) ve
Charles Henry’nin (Çarls Henri) renk teorileri ile oluşmuş;
başlarda objeler tanınabilirken zaman içinde soyut sana-
ta geçişte kilit rol oynamıştır. Kübizmin tek renk kullandı-
ğı dönemde çok renkli kompozisyonları tekrar gündeme
getirmişler, lirik denebilecek bir soyutlamaya gitmişlerdir.
Dolayısı ile duygusal ifadenin öne çıktığı bir tarzdır. Renk
ve renk uyumlarına değer veren bu akımın; Frank Kupka [
Frank Kupka (1871-1957)], Robert Delaunay [Robırt Dilo-
niy (1885-1941)], Francis Picabia [Fransis Pikabiya (1879-
1953)] ve Sonia Delaunay [Sonya Diloniy (1885-1979)]
(Görsel 2.25) öncü sanatçılarıdır. Görsel 2.25: Elektrik Prizmaları,1913,
Süprematizm (1913): Kazimir Malevich (Kezımir Mıl- Sonia Delaunay, Tate Galerİ, İngiltere
eyviç) tarafından Rusya’da kurulmuştur. Malevich, gerçek dünyadan sanat çıkarmak için sınırlı
sayıda renk kullanarak daire, kare, çiz-gi ve dikdörtgenler gibi temel geometrik formlara odaklan-
mış yeni bir soyutlama biçimi yaratmıştır (Görsel 2.26). Bu anlayışta genellikle beyaz bir zemin
üzerinde yoğun renklerde kullanılan geometrik formlar vardır. Süprematizm nesnelerin görsel tas-
viri üzerinde “saf sanatsal duygu üstünlüğü”ne dayanan soyut sanat olarak da tanımlanabilir.
De Stijl / Neo-plasticism (1919): I. Dünya Savaşı’nın karmaşasına doğrudan bir tepki olarak
ortaya çıkan sanat ve tasarım akımıdır. Sanayi çağına uygun evrensel bir estetik geliştirmeye; sa-
nat, mimarlık ve tasarıma maddi, entelektüel ve tinsel bir bütünsellik vermeye çalışan moder nist
bir anlayıştır. Biçim ve rengi temel ögelerine indirgeyerek saf bir soyutlama ile evrensellik arayışı-
nı savunan sanatçılar; resmin ana unsurlarına sadık kalmak için sadece ana ve nötr renklerin yanı
sıra kare dikdörtgen, düz, yatay veya dikey çizgileri tercih etmişlerdir. Akımın önde gelen isimleri;
Theo van Doesburg [Tio van Duysbörh (1883-1931)] (Görsel 2.27), Piet Mondrian [Pit Mondriyan
(1872-1944)], Vilmos Huszár [Vilmoş Huser (1884-1960)] ve Bart van der Leck [Bart van Dır Lek
(1876-1958)] ile mimarlar Gerrit Rietveld [Herıt Ritveld (1888-1964)], Robert van ‘t Hoff [Robert
vanıt Hof (1887-1979)] ve Jacobus Oud’dur [Yakobüs Aut (1890-1963)].

Görsel 2.26: Dinamik Suprematizm, 1915-16, Görsel 2.27: Karşı Kompozisyon VI ,1925,
Kazimir Malevich, Tate Galerİ, İngiltere Van Doesburg ,Tate Galerİ, İngiltere

74