Page 38 - GENEL SANAT TARİHİ 9
P. 38
GENEL SANAT TARİHİ
Mezolitik Çağ’da Anadolu’da Yerleşim Alanları
Mezolitik Çağ’da insanlar, köylerinin çevresindeki yabani tahılları toplayıp depolamaya başlamış, bu
yeni yaşam biçimi, insanların tarımı keşfetmelerine zemin hazırlamıştır. Anadolu’da bu dönemde
Öküzini ve Belbaşı (Antalya), Tekkeköy (Samsun), Baradiz (Burdur) ve Söğüt Tarlası (Şanlıurfa) gibi
yerleşim alanları bulunmaktadır.
A) Öküzini Mağarası
Antalya il merkezinin 32 km kuzeybatısında, Karain Mağarası’nın 1.5 km kuzeydoğusundadır. Eski
Antalya-Burdur kara yolu, mağaranın çok yakınından geçmektedir. Mağaranın Öküzini olarak
isimlendirilmesine yol açan çizikli ve hafif tümsekli öküz kabartması; mağaranın bir duvarındaki
doğal çıkıntının alt kısmına ayaklar, üst kısmına baş şeklinin çizilmesi ile oluşturulmuştur. Kaya
kabartmasının kaba şeklinden esinlenerek yapılmış olan bu basit kabartmanın zamanında
boyalı olduğu tahmin edilmektedir. Günümüzde mağarada bulunmayan resmin kopyası Anadolu
Medeniyetleri Müzesinde sergilenmektedir (Görsel 2.17). Mağara, Üst Paleolitik Çağ’da günümüzden
yaklaşık 16.500 yıl öncesine kadar tarihlendirilmiştir.
Görsel 2.17: Öküzini Mağarası’na ismini veren kabartmanın kopyası, Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Ankara
Neolitik Çağ’da Anadolu’da Yerleşim Yerleri
Neolitik Çağ’da Anadolu’da Göbeklitepe (ibadet merkezi-Şanlıurfa), Karahantepe, Nevali Çori
(Şanlıurfa), Hallan Çemi (Batman), Çatalhöyük (Konya), Aşıklıhöyük (Aksaray), Çayönü (Diyarbakır),
Caferhöyük (Malatya) ve Hacılar (Burdur) gibi alanlar bulunmaktadır.
A) Göbeklitepe
Göbeklitepe; Şanlıurfa kent merkezinin 18 kilometre kuzeydoğusunda, Örencik köyü yakınlarında
inşa edilmiş bir tapınak merkezidir. Şehir yaşamından çok önce insanların avcılık ve toplayıcılıkla
geçindikleri dönemde inşa edilen bu ilk tapınak, son yılların “en büyük arkeolojik keşfi” olarak
gösterilmektedir.
Eserlerin boyutları, tarihlendirilmesi ve yapıların anıtsallığı Göbeklitepe’nin kutsal alan
olduğunu göstermiştir. 12 bin yıl boyunca doğal çevresi içinde dokunulmadan kalan
Göbeklitepe önemli arkeolojik bulgu ve bilgiler içermektedir.
36