Page 143 - TÜRK İSLAM SANATI TARİHİ 11

CUMHURİYET DÖNEMİ SANATI

Onlar Grubu
Ressam ve şair Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun sanat görüşleri ve yapıtlarından etkilenen on
öğrencisi 1947 yılında bir araya gelerek “Onlar Grubu”nu kurmuşlardır. Grubun üyeleri;
Ivy Stangali, Leyla Gamsız, Hulusi Sarptürk, Mustafa Esirkuş, Nedim Günsür, Fahrünnisa
Zeid, Turan Erol, Orhan Peker, Mehmet Pesen ve Fikret Otyam’ dır. Amaçları Anadolu’
nun geleneksel nakış ögeleriyle Çağdaş Batı resminin anlatım biçimlerini birleştirerek
doğadan ve gerçek çevreden seçtikleri konuları yöresel bir dil ve çağdaş sanatın soyut-
lama anlayışıyla işlemektir. Batı sanatını taklit etmekle bir yere varılamayacağını savu-
nan Eyüboğlu, Türk resim sanatını gerçek kimliğe kavuşturabilmek için Batı’nın resim
tekniği ile geleneksel Türk el sanatlarının birleştirilmesi gerektiğini savunmuştur.
Bedri Rahmi Eyüboğlu ve on öğrencisi Doğu-Batı sentezi doğrultusunda resim çalış-
malarını sürdürmüşlerdir. Grubun ortak amacı geleneksel sanatlarımızdan yola çıkarak
özgün olmaktır. On kişiyle kurulan grup, otuz üyeye ulaşmıştır. Sekiz yıl boyunca etki
alanını genişleterek sergiler düzenleyen Onlar Grubu, 1955 yılında dağılmıştır.
Bedri Rahmi Eyüboğlu (1911-1975) ortaöğreni-
mini yaptığı sırada Trabzon’da bulunan Zeki Koca-
memi’nin öğrencisi olmuş ve resme ilgi duymaya
başlamıştır. 1927’de İstanbul’a gelerek Güzel Sanat-
lar Akademisinde Nazmi Ziya’nın öğrencisi olmuş,
buradaki iki yıllık eğitimden sonra Paris’e gitmiştir.
1947’de İstanbul Asmalımescit’te kendi adını taşıyan
özel bir atölye açmıştır. Değişik araç gereç ve farklı
tekniklerle oluşturduğu işlerinde Batı sanatının zen-
gin deneyim ve birikimleriyle yöresel ve geleneksel
halk sanatının tekniklerini birleştirmiş, kendi sanat
anlayışına özgü sentezlere ulaşmıştır. Az malzemey-
le çok şey anlatma sanatı olarak tanımladığı halk
sanatı, sanatçının yapıtlarına kaynak oluşturmuştur.
Ressamlığı ve hocalığı yanında şairlik ve yazarlığıy-
la da tanınan sanatçının eserleri arasında Anadolu
Motifli Kompozisyon, İstanbul’da Sokak, Kırmızı
Han Kahvesi, Yazılı Natürmort, Salı Pazarı, Düşünen
Adam, Karadut Satıcısı, Çömelmiş Köylü, Ankara’nın
Kavakları, Han Kahvesi, Mor Takkeli Hacı, Son Kahve,
Anadolu Hisarı, Köylü Kadın (Görsel 6.32) yer almak-
tadır.
Sanatçı, Köylü Kadın (Tren-Yataklı Vagon) isimli
eserinde Anadolu’daki el işlemeciliğine ait desenleri
kendi anlayışıyla yorumlamıştır. Pano yaparken kul-
landığı mozaik tekniğini burada siyah fon üzerine
boya ile uygulamıştır. Çocuğunu emziren anne figü-
rü, resmin alt kısmında bu figürden bağımsız olarak Görsel 6.32: Köylü Kadın, Bedri
yer alan vagonlu bir tren ve onun sağ ve solunda Rahmi Eyüboğlu, Resim ve Heykel
bulunan figürler dikkat çekmektedir. “Gözleri Anadolu’yu Gören Adam” olarak bilinen Bedri Müzesi, İstanbul
Rahmi Eyüboğlu yerel motif ve temaları çağdaş yorumla yeniden ele alan ama benzer arayış
içerisinde bulunan Matisse gibi evrensel bir dil oluşturmaya çalışmış, bunu yaparken kendi
ülkesi ve geçmişine dair ögeler kullanmıştır.
Avusturya Lisesini bitirdikten sonra 1946-1951 yılları arasında Güzel Sanatlar Akademisinde
Bedri Rahmi Atölyesinde öğrenim gören Orhan Peker (1927-1978), halk sanatı kültürünü
ve Batı sanatı etkilerini kendine özgü üslubuyla birleştirerek Türk resim sanatı içerisinde
önemli bir konum edinmiştir. Resimlerinde nesneyi ilk başta tanınmayacak şekilde açık koyu
renk lekelerine dönüştürüp soyutlayarak tuvallerine koymuştur. 1960’lı yıllarda ürettiği
“Mandalar”, “İtfaiyeciler” ve “Yük Beygirleri” resim dizileri, sanatçının en karakteristik

141