Page 138 - TÜRK İSLAM SANATI TARİHİ 11

6. ÜNİTE
Cevat Dereli (1900–1989) resim öğrenimine
Sanayiinefise Mektebinde başlamış, öğrenimini
1924 yılında Paris’te devam ettirmiştir. 1928 yılında
yurda dönen Dereli’nin 1940’ların ortalarına kadar
eserlerinin ağırlıklı konusunu peyzaj çalışmaları
oluşturmuştur. 1950’lere doğru yapmaya başladığı
şematize edilmiş insan ve hayvan figürlerinde
geleneksel tasvir sanatının izleri görülmektedir.
Giderek boşlukta yer tutan form ilgisinden
uzaklaşan sanatçı, günlük yaşam sahnelerine
yönelmiştir. Balıkçılar, ev içi sohbetleri, kahvehaneler,
düğünler, fayton sefaları, sokaklar, yelkenliler, plajlar,
Mevleviler, manzaralarla dolu konularını yumuşak,
esnek, esprili, mutlu, şiirsel bir yaklaşımla ele almıştır.
Eserleri arasında Boğaziçi Manzarası, Sultanahmet
Camii, Kompozisyon, Hasat, Balık Pazarı, Derya
Kuzuları, Gazi Koşusu (Görsel 6.22) yer almaktadır.
Görsel 6.22: Gazi Koşusu, Cevat Dereli, 1982, Özel Koleksiyon

SIRA SİZDE
Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliği sanatçılarının yapmış olduğu çalışma-
ları araştırınız. Araştırma sonuçlarını bir sunum hâline getiriniz ve sınıfta arkadaş-
larınızla paylaşınız. Araştırma sonucunda bulduğunuz görselleri sınıf panosunda
sergileyiniz.

D Grubu

1933 yılında Zeki Faik İzer, Nurullah Berk, Elif Naci, Cemal Tollu, Abidin Dino ve Zühtü
Müridoğlu tarafından kurulmuş gruptur. D Grubu sanatçıları Batı’da uygulanan çağdaş sanat
üsluplarını Türk sanatına taşımışlar; kübizm, konstrüktivizm gibi üsluplarda ürettikleri yapıtlarla
sergiler açmışlardır. Grup üyelerinin sanatsal bakış açıları başta Batı normlarına yönelik olmuş;
sonraları gruba yöresel ve geleneksel motifleri resimlerinde kullanan Turgut Zaim, Bedri
Rahmi Eyüboğlu ve Eren Eyüboğlu’nun katılması ile bu yönde gelişmiştir. Sanatçılar, Doğu ve
Batı sentezi yaparak geometrik uygulama ve soyut çalışmaları harmanlanmaya başlamışlardır.
D Grubu üyeleri eserlerini ilk kez 1933 yılında sergileme olanağı bulmuşlardır. Resimleri üslup
olarak birbirinden oldukça farklı olmasına rağmen sanatçıların beraberlikleri grubun 15.
sergisine kadar devam etmiş, sanat yazılarıyla modern resim sanatında öncü olmuşlardır.
1924’te Sanayiinefise Mektebine giren Nurullah
Berk (1906-1981) Türk sanatında plastik değerleri öne
çıkarmayı amaçlayan grup içinde hem resimleri ile
hem de yazılarıyla da öne çıkmış; D Grubu’nun sanatsal
dilini oluşturmuştur. Sanatçı, geometrik-figüratif
anlayışı geleneksel motiflerle birleştirerek özgün bir
dil oluşturmuştur. Minyatür ve hatlarla kurduğu ilişki
ona özgün bir kimlik sağlamıştır. Dekoratif ögelerin
çok kullanıldığı bu çalışmalarda en çarpıcı yan,
figürlerdeki ifade değişkenliğidir. Sanatçının temel
amacı, Batı dünyası karşısında kimliğinin korunması
ve Türk sanatının bir varlık olarak Batı’da kendine yer
bulmasıdır. Eserleri arasında Testili Kadın, İncir Dalında
Beyaz Güvercinler, Gergef İşleyen Kadın, Tayyareciler,
Görsel 6.23: Ütü Yapan Kadın, Nurullah Berk, 1950, Resim ve Heykel Müzesi, Dikiş Diken Kadınlar, Padişah, Çömlekçi, Sandal Sefası,
İstanbul Uyuyan Güzel, Ütü Yapan Kadın (Görsel 6.23) yer
almaktadır.

136