Page 140 - TÜRK İSLAM SANATI TARİHİ 11

6. ÜNİTE

SIRA SİZDE
D Grubu sanatçılarının yapmış olduğu resim çalışmalarını araştırınız. Araştırma so-
nuçlarını bir sunum hâline getiriniz ve sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız. Araştırma
sonucunda bulduğunuz görselleri sınıf panosunda sergileyiniz.

Yeniler Grubu
1937 yılında Sanayiinefise Mektebinin yönetimini üstlenen Fransız ressam Leopold
Levy’nin öğrencilerinden oluşan Yeniler Grubu bir önceki grubun düşünce ve resim
anlayışından uzak durmuştur. Grup, D Grubu’ndan ayrılan Abidin Dino, Haşmet Akal,
Turgut Atalay, Mümtaz Yener, Ferruh Başağa, Faruk Morel, Agop Arad, Avni Arbaş,
Selim Turan, Kemal Sönmezler, Nejad Melih Devrim, Fetni Karakaş’tan oluşmuştur. İlk
sergilerini 1941’ de açan Yeniler Grubu sanatçıları, belli bir görüş çevresinde bir araya
toplanmış ilk sanatçılar olma özelliğine sahiptir. D Grubu’nun aşırı Batılı anlayışına karşı
1950’lerde yerel/ulusal temalara odaklanan, geleneklerden yararlanmaya yönelen bir
eğilimi benimsemişlerdir. Halk yığınları, sokak yaşantısı ve işçiler başlıca konularını
oluşturmuştur. Yeniler Grubu, 1940’lı yıllarda edebiyat ve resimde toplumsal gerçekçi
fikri benimsemiş; sosyal konuları özellikle denizcileri anlatmışlardır. Bunun için “Liman
Ressamları” olarak da bilinen grup, liman konulu ve toplumsal içerikli “Liman Resim
Sergisi”; ardından “Kadın” konulu ikinci sergilerini açmıştır. Grup, 1952’de dağılmaya ve
Türkiye Ressamlar Cemiyetine katılmaya karar vermiştir. Bu dağılmadaki başlıca etken,
grubun toplumsal içerikten uzaklaşarak soyut resme yönelmeleri olmuştur.
Güzel Sanatlar Akademisinde
resim eğitimi alan Nuri İyem
(1915-2005), ilk eserlerini
1930’lu yıllarda vermiş;
1940’lı yılların sonuna kadar
toplumcu-gerçekçi bir anlatım
üslubuyla eserler üretmiştir.
Nuri İyem; yaşadığı topraklara
ait, bağımsız ve özgün bir
resim anlayışını benimsemiştir.
Konudan önce form, renk,
ışık, kompozisyon, denge gibi
plastik unsurları önemsemiş
ve özgün teknikler geliştirerek
farklı dokular oluşturmuştur.
Anadolu insanı, kadın, suret,
gözler, kırsaldan kente göç,
emekçiler, ev, gecekondu,
Görsel 6.27: Üç Güzeller, Nuri nü, manzara ve nesne
İyem, Özel Koleksiyon soyutlamaları sıklıkla ele aldığı
konulardır. Eserleri arasında Akademiden, Nalbant, Natürmort, Kilim Motifleri, Çeşme
Başı, Çiçekli Figür, Tarlada Çalışan Kadın, Adalet Cimcoz Portresi, Nasip İyem Portresi,
Türkmen Kadın, Uğurlama, Babaya İyi Geceler, Almanya Mektubu, İki Kadın, Sıradan
Sevdalılar, Mühür Gözlü Kadın, Mardin, Göç, Barış Özlemi, Gün Başlıyor Kondularda, Üç
Güzeller (Görsel 6.27) yer almaktadır.
Sanatçı, eserlerinde gözleri ön plana çıkarmış; yüze anlam katan mimik ve çizgileri dev-
re dışı bırakarak heykelsi bir yapı oluşturmuştur. Tuvalde ön planda olan yüzler; arka
planda kişinin yaşadığı ev, yer ve çocukları gibi yaşam öyküsünü oluşturan pek çok
nesnel değerle birleşmiştir. Sanatçının Üç Güzeller isimli eserindeki mahur, güzel, çe-
kingen, melankolik, utangaç kadınlar dikkat çekicidir. Bu kadın yüzleri, sanatçının hem
çocukken kaybettiği ablasının hayalî imgesi hem de zamanı aşan ikonik bir sembol

138