Page 141 - TÜRK İSLAM SANATI TARİHİ 11

CUMHURİYET DÖNEMİ SANATI

olarak Nuri İyem sanatının önemli bir örneğidir. Üç Güzeller teması, Yunan ve Roma
mitolojisinde de karşımıza çıkmaktadır. Bu üç tanrıça; neşe, görkem, övünç adlarıyla
güzellik, doğa, cazibe, yaratıcılık ve doğurganlığı temsil etmektedir. İyem bu eserinde
Anadolu kadınına övgü dolu gözlerle bakmaktadır.

Türk ressam ve heykeltıraş Selim Turan (1915-1994) 1935 yılında İstanbul Devlet Güzel
Sanatlar Akademisi Resim Bölümüne girmiştir. İzlenimcilik ve kübizm etkili manzara
çalışmaları ile toplumsal içerikli resimler yapan ressam, Paris’e yerleştikten sonra soyut
sanata yönelmiş; Doğu sanatları, kaligrafi ve Anadolu folklorundan esinlenerek özgün
yapıtlar üretmiştir. Soyut anlayışla gerçekleştirdiği ilk çalışmalarında yalnızca siyah,
gri ve kahverengi gibi koyu renkleri tercih eden sanatçı; daha sonra pembe, sarı ve
kırmızı gibi canlı renkleri de kullanmaya başlamıştır. 1960’lı yıllarda soyut-figüratif
üslubu benimsemiş, bir yandan portre çalışmaları yaparken bir yandan da geleneksel
halk resmine özgü temaları işleyen yapıtlar üretmiştir. Eserleri arasında Kompozisyon,
Senfoni, Soyut (Görsel 6.28) yer almaktadır.

Görsel 6.28: Soyut, Selim Turan,
1936 yılında Güzel Sanatlar Akademisine giren Ferruh Başağa ( 1914–2010) soyut 1951, Özel Koleksiyon
kavramı ile 1947 yılında tanışmıştır. 1949 yılında Türkiye’de ilk defa açılan Devlet Resim
ve Heykel Sergisi’ne soyut resimle katılan ilk sanatçıdır. Çalışmalarına soyut kavramı içe-
risinde devam eden sanatçı, çeşitli ara-
yışlardan sonra 1980 yılında geometri ile
ilgilenmeye başlamıştır. Resminin teme-
lini oluşturan geometri ve ışığı ustaca
kullanan sanatçı, şeffaf boya katmanla-
rının üst üste uygulanmasıyla oluştur-
duğu düzlemlerin sınırlarını zıt renklerle
belirginleştirmiştir. Yatay ve dikey çizgi-
ler, açıktan koyuya doğru değişen renk
tonları, ışığın prizmadan kırılmasına
benzer şekilde resimlerinde dinamik bir
kompozisyon yaratmıştır. “Soyut” gibi sa-
natçının 1970’ten günümüze gelen son
dönem işleri, yapısal kurgusu ve ışığın
kullanımıyla ürün verdiği bir başka alan
olan vitraylardan esinler taşımaktadır
(Görsel 6.29). Eserleri arasında Kompo-
zisyon, Kuşlar yer almaktadır.

Görsel 6.29: Soyut, Ferruh Başağa, 1987, Modern Sanat Müzesi Koleksiyonu, İstanbul

139