Page 137 - TÜRK İSLAM SANATI 11

Orta Çağ Anadolu Türk Sanatı

B) Son Cemaat Yeri
Caminin namaz kılınan ana bölümü ile avlusu arasına son cemaat yerinin eklenmesi bu
dönemde ortaya çıkmıştır. Selçuklu camilerinde görülmeyen son cemaat yeri ilk olarak
Karamanoğullarının 1302 tarihinde Ermenek’te yaptırdıkları Ulu Camii’nde görülmüştür.
Bu camide son cemaat yeri üç nefi kıbleye paralel olan caminin kuzey yönünde değil batı
yönündedir ve neflere dikey düşmektedir (Görsel 5.81). Son cemaat yeri tam bir şekilde
kıble duvarına paralel olarak ilk defa Osmanoğullarının 1331 tarihlerinde İznik'te yaptır-
dıkları Hacı Özbek Camii’nde kendini göstermiştir. Bu mimari öge en son şeklini revaklı
avlu ile kaynaşarak bulmuştur.

Görsel 5.81: Ermenek Ulu Camii, Karaman
C) Portallerin Sadeleşmesi
Selçuklu mimarisinde portal kısmı gerek camide gerek medresede olsun yapının cephesinde
en önem verilen yerdir. Bu önem de portallerdeki anıtsal yükseklik ve taş yüzeyini kaplayan
süslemelerle kendini belli eder. Beylikler Dönemi’nde bu anlayışın devamı sadece Kara-
manoğulları medreselerinin portallerinde görülür. Anadolu’nun batıya düşen beyliklerinde
özellikle Aydın, Menteşe ve Osmanoğullarının mimari eserlerinde portaller süslerinden
arınarak sadeleşmiştir. Sadeleşmiş portallere Selçuk'taki İsa Bey Medresesi ve Balat
köyündeki İlyas Bey Camii örnek olarak gösterilebilir (Görsel 5.82).

Görsel 5.82: İlyas Bey Camii portali, Aydın

134