Page 154 - TÜRK İSLAM SANATI TARİHİ 11

6. ÜNİTE
Tezhip Sanatı
Kelime anlamı altınlamak olan tezhip, Türk süsleme sanatlarından biridir. Muhtelif de-
ğerdeki ezilmiş altın ve renklerle kitap, levha gibi yazma eserlerin bezenmesine tezhip
denir. Sadece altınla yapılanın dışında, toprak boyalarla da yapılmaktadır. Tezhip yapan
sanatçıya “müzehhib”, tezhip tekniğiyle yapılmış esere de “müzehheb” adı verilir. Padi-
şaha, vezirlere ve devlet büyüklerine sunulacak ilmi ve edebi eserler başta olmak üzere
divanlar, fermanlar, mesneviler, dua kitapları, dinî yazmalar ya da özel kitaplar tezyin
edilen uygulamalardır. Tezhip en çok Kuran-ı Kerim’lerin ilk ve son sayfalarında, sureler-
den önce kullanılmıştır.
Tıp eğitimi aldığı sırada güzel
sanatlarla da ilgilenen Süheyl
Ünver (1898-1986) 1916-1923
yıllarında Medresetü’l Hattatinde
ebru, tezhip, minyatür ve hat sa-
natı üzerine eğitim almıştır. Res-
sam Hoca Ali Rıza’dan özel kara
kalem ve sulu boya; Yeniköylü
Nuri, İsmail Hakkı Altunbezer ve
Tahirzade Hüseyin Efendi’den de
hat, tezhip ve minyatür alanında
eğitim almıştır. Topkapı Sarayı’n-
daki nakışhaneyi düzenleyerek
burada yıllarca tezhip ve min-
yatür dersleri vermiştir (Görsel
6.56).
Görsel 6.56: Tezhiplenmiş cilt
kapağı, Süheyl Ünver Sanayiinefise Mektebinin Hattatlık Bölümünü bitiren İsmail Hakkı Altunbezer (1873-
1946) tezhip sanatı ile de ilgilenmiş ve kendi yazılarını tezhiplemiştir. Çeşitli mekteplerde
rika, 1915 yılında açılan Medresetü’l-Hattatin’de tuğra ve celi sülüs; 1928 harf devriminden
sonra Şark Tezyini Sanatlar Mektebinde, 1936’dan itibaren de Güzel Sanatlar Akademisinde
tezhip dersleri vermiştir. Eserleri arasında Selimiye, Edirnekapı, Zeynep Sultan, Abdi Subaşı
camilerindeki yazıları yer almaktadır (Görsel 6.57).
Fatma Rikkat Kunt (1903-1986) 1936’da Devlet Güzel Sanatlar Akademisinin Türk Tezyini
Sanatlar Şubesine kaydolmuştur. Tuğrakeş İsmail Hakkı Altunbezer’den tezhip; Mehmed
Necmeddin Okyay’dan klasik cilt, ebru ve ahar; Vasıf Sedef’ten sedefkârlık eğitimi almıştır.
1944’te Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Türk Tezyini Sanatlar Bölümünü tamamlayan sa-
natçı Akademinin kütüphanesine memur olarak atanmıştır. 1948’de Mehmed Necmeddin
Okyay’ın emekliye ayrılmasıyla tezhip ve çini desenleri hocası olmuştur. Usta müzehhibe,
Muhsin Demironat ile 1968’e kadar Türk Tezyini Sanatlar Şubesinde başarılı çalışmalara imza
atarak çok sayıda sanatkârın yetişmesine katkı sağlamıştır (Görsel 6.58).

Görsel 6.57: Şemsi Paşa Camii, Fâtır Suresi 41. Ayet, Görsel 6.58: Tezhip, Fatma Rikkat Kunt, Emin Barın
İsmail Hakkı Altunbezer, Üsküdar, İstanbul Koleksiyonu

152