Page 157 - TÜRK İSLAM SANATI 11

Osmanlı Dönemi Sanatı

İstanbul’daki Şehzade Külliyesi Kanuni Sultan Süleyman Dönemi’nde, 1543-1548
yılları arasında, Mimar Sinan tarafından yapılmıştır. Kanuni Sultan Süleyman’ın genç yaşta
ölen oğlu Şehzade Mehmet için inşa edilen külliye; cami, türbe, medrese, imaret, tabhane,
mektep kervansaray ve muvakkithane gibi yapılardan oluşmaktadır. Külliyenin merkezini
oluşturan cami Mimar Sinan’ın çıraklık eseri olarak bilinmektedir (Görsel 6.16).

Görsel 6.16: ehzade Camii, İstanbul Görsel 6.17: ehzade Mehmet Türbesi, İstanbul
Cami dört köşeli plan üzerine inşa edilmiştir. Caminin orta bölümünü kapatan ana
kubbenin etrafında dört tane yarım kubbe ile birer küçük kubbe bulunmaktadır. Bütün
kubbeler kemerlere, kemerler de dört büyük fil ayağına (paye) oturtulmuştur. Bu hâliyle
kubbe yüksek tutulmuş ve caminin mekânı büyütülmüştür. Camide bir iç avlu bulun-
maktadır ve bu avlunun ortasında kubbeli bir şadırvan vardır. İki adet ince minaresi bulu-
nan caminin süslemelerinde ise sadelik göze çarpmaktadır.
Camiden önce yapımı tamamlanan türbede kırmızı ve beyaz renkli taş kullanılmıştır.
Caminin yanında bulunan türbe, dilimli kubbeli sekizgen bir yapıdır (Görsel 6.17) ve
bütün detaylarıyla Şehzade Mehmet’in saltanat hakkını simgelemektedir. Türbenin
kubbesi taç misali gövdeye oturtulmuş şekildedir. Türbenin içinde Şehzade Mehmet’in
sandukası dikkat çekmektedir. Sandukanın üzerinde ahşaptan yapılmış boş bir taht bulun-
maktadır. Duvarlar cenneti andıran değişik çinilerle süslenmiştir. Mimar Sinan bütün
yarım kalmışlıkları bu eserde belirtmiştir. Kanuni’nin Sinan’a söylediği “Oğlumun adına
öyle bir eser yap ki o yaşadıkça şehzadem de yaşasın, o anıldıkça Mehmet’im de anılsın.”
sözünü günümüzde de aynen devam ettirmektedir.
Külliyenin arka tarafında yapılmış olan medrese, kubbeli revaklarla çevrili dikdörtgen
bir avlunun üç tarafını çeviren odalardan meydana gelmiştir. Medresenin güney kısmında
da dershane odası bulunmaktadır.
Caminin doğu tarafında, içerisinde mutfaklar bulunan ve cami ile bitişik durumda olan
bir imaret yer almaktadır. Kervansaray bir avlu etrafında iki blok hâlinde yapılmıştır.
İstanbul’un önemli külliyelerinden birisi de Osmanlı Klasik Dönemi’nin en güzel
eserlerinden olan Süleymaniye Külliyesi’dir (1550- 1557). Mimar Sinan’ın kalfalık eseri
olan külliye, mimarlık tarihinin en büyük yapı topluluklarından birisidir. Cami merkez
alınarak yapılan külliyenin içinde on beş adet yapı bulunmaktadır. Külliyede Kanuni
Türbesi, Hürrem Sultan Türbesi, Mimar Sinan Türbesi, medreseler, darüşşifa, imaret,
darülkurra (Kur’an kıraatının öğretildiği yer), muvakkithane gibi yapılar bulunmaktadır.
Süleymaniye Külliyesi’nin bulunduğu yer dik bir yamaçtan meydana gelmiştir.Bu
nedenle yapının temelleri ve arazinin düzenlenmesi çok zaman almıştır. Bu yüzden

154