Page 159 - TÜRK İSLAM SANATI 11

Osmanlı Dönemi Sanatı

Mimar Sinan’ın “ustalık eserim” dediği Edirne Selimiye Külliyesi, 1568-1574 yılları
arasında Sultan II. Selim tarafından yaptırılmıştır. Dünya kültür mirasının önemli eserleri
arasında sayılan külliyede; cami, arasta, sıbyan mektebi, darülkurra, darülhadis muvak-
kithane ve medrese binaları bulunmaktadır.
Külliyenin ana yapısı ve Klasik Dönem Osmanlı sanatının en önemli eserlerinden olan
cami, merkezî kubbeli bir yapıdır. Ortada sekiz sütunun taşıdığı 42 m yüksekliğinde ve 32
m çapındaki kubbe o zamana kadar yapılmış en büyük kubbedir. Mihrabın bulunduğu
kısım yarım kubbe ile örtülmüştür. 6 m. derinliğindeki mihrap çinilerle süslenmiştir.
Bunların her köşesinde dört çeyrek kubbe (eksedra) bulunmaktadır (Görsel 6.20). Tek
parça taştan ince işçilikle yapılan minber benzerlerinden büyüktür. Caminin süslemele-
rinde çiniden yapılan hat bezemeleri dikkat çekmektedir. Kıble duvarındaki minber
mermerden yapılmış olup ince ve zarif bir görünüme sahiptir. Minberin arkası ve külahı,
alt pencerelerin alınlıkları çinilerle kaplıdır. Caminin mihrabı ise sıra dışı tasarımı ile eşsiz
örneklerdendir. Yapı hünkâr mahfili (padişahların namaz kıldığı yer), çinileri ve kalem işi
süslemeleri ile Türk mimarisinde özel bir yere sahiptir.

Görsel 6.20: Selimiye Camii, Edirne
Caminin kuzeybatısına bitişik ve cami ile aynı ölçülerde olan avlusunda; mermerden
yapılmış, revaklı, onaltıgen biçimli şadırvan bulunmaktadır. İç avluyu sütun ve kemer
dizilerinin taşıdığı on sekiz kubbeli revak çevrelemektedir. Revaklarında kırmızı ve beyaz
taş süslemeler vardır. Süslemeler musluk levhalarının üzerindedir. Bu levhaların üst
kenarlarında ise palmet süslemeler bulunmaktadır.
Külliyede bulunan diğer yapılar camiye göre geri planda tutulmuştur. Bu yapılardan
olan muvakkithane dış avlunun köşesinde bulunmaktadır. Günümüzde “Türk İslam Eser-
leri Müzesi” olarak kullanılan Dar-ül Tedris (dershane), külliye binası içinde bulunmak-
tadır. Külliyenin dış avlusunun güney duvarında kütüphane vardır. Dış avlunun doğu
tarafında ise hazire (mezarlık) yer almaktadır. Külliyede bulunan arasta (alışveriş merkezi-
bedesten-çarşı) kavaflar çarşısı olarak ünlenmiştir. İnşasına Mimar Sinan tarafından
başlanmış olan eser kalfası Davut Ağa tarafından bitirilmiştir.
1609-1617 yılları arasında Sedefkâr Mehmet Ağa tarafından Sultan I. Ahmet adına
yapılan Sultan Ahmet Külliyesi, Mimar Sinan sonrası tamamlanan ilk büyük eserdir. Cami
merkezli olarak yapılan külliyede; medreseler, hünkâr köşkü, çarşı (arasta), okul, türbe,
sebil, darüşşifa, misafirhane ve imarethane gibi vakıf eserleri bulunmaktadır.

156