Page 53 - TÜRK İSLAM SANATI 11

İslamiyet Öncesi Orta Asya Türk Sanatı

oluşmasında etkili olmuştur. Kullandıkları eşyalarını ve silahlarını hayvan figürleri ile
süslemişlerdir. Doğa ile mücadele, av ve savaş odaklı yaşam tarzları “hayvan üslubu” olarak
bilinen sanat anlayışının ortaya çıkmasını sağlamıştır (Görsel 3.2).
Genellikle at, geyik, koyun, keçi, pars, kaplan, ayı, kurt ve grifon gibi hayvanlar tasvir
edilmiştir. Bu tasvirlerde hayvanların kendi aralarında yaptıkları hayatta kalma mücadeleleri
realist bir şekilde canlandırılmıştır. Kumaş, keçe ve çadırlarının üzerine ise genellikle kaplan,
dağ keçisi ve geyik gibi hayvanların mücadelelerini gösteren ve aplike tekniğinde yapılmış
olan süslemeler kullanılmıştır (Görsel 3.3).

Görsel 3.2: İskit askerlerini sava sırasında Görsel 3.3: Keçe üzerine kuğu i lemesi,
gösteren altın i lemeli tarak Pazırık Kurganı, Moğolistan
İskitlerin akrabası olan Hun Türkleri, bu sanat geleneğini devam ettirmişlerdir. Arkeolojik
kazılar sonucunda ortaya çıkan Hun kalıntıları, sanatsal yönden incelendiğinde kalıntıların
İskit sanatına büyük bir benzerlik gösterdiği anlaşılmıştır. Figürlerin işleniş şekilleri, betimle-
meler, doğa ve hayvan tasvirleri oldukça benzerlik gösterir.
Noin Ula kurganlarında ortaya çıkarılmış olan buluntular, hayvan üslubuna göre işlenmiş
sanat değeri taşıyan kalıntılardır. Hun Dönemi örneklerinde hayvan figürlerinin hareketleri
son derece gerçekçi olarak tasvir edilmişlerdir. Keçe bir örtü üzerine işlenmiş olan dağ
keçisine saldıran aslan grifonu ile dağ keçisinin mücadelesinde son derece gelişmiş realist bir
üslup görülmektedir. Dağ keçisinin dizlerini kırarak kaçmak için ileri fırlaması, aslan grifonun
sinsi ifadesi, dağ keçisinin duruşu, çevik ve yumuşak hareketlerle aslan grifonunun yırtıcılığı
gerçekçi bir anlayışla tasvir edilmiştir (Görsel 3.4).

Görsel 3.4: Dağ keçisine saldıran aslan grifonu

50