Page 83 - TÜRK İSLAM SANATI TARİHİ 11

TÜRKİYE SELÇUKLULARI DÖNEMİ SANATI

Devlet ve Beylikler Kurulduğu Yer Eserleri
Aydınoğulları Beyliği Manisa ve İzmir o Birgi Ulu Camii
(1300-1425) çevresi o Selçuk İsa Bey Camii
Eşrefoğulları Beyliği Beyşehir ve o Beyşehir Eşrefoğlu Camii
(1299-1326) Seydişehir çevresi
Eretnaoğulları Beyliği Sivas, Kayseri ve o Kırşehir Aşık Paşa Türbesi
(1327-1380) Kırşehir çevresi o Sivas Güdük Minare (Hasan
Bey Kümbeti)
Akkoyunlu Devleti (1378- Van, Diyarbakır ve o Ahlat Emîr Bayındır Türbesi
1508) Musul çevresi
Karakoyunlu Devleti Van ve Tebriz çevresi o Tebriz Gök Mescit
(1380-1469)

Beylikler Dönemi İmar Faaliyetlerinin Özellikleri:
» Sultan, vezir ve emîrler başta olmak üzere çok sayıda kişi tarafından imar faaliyet-
leri gerçekleştirilmiştir.
» İmar faaliyetleri çoğunlukla cami, mescit, medrese, imaret, tekke, zaviye, han,
hamam, türbe, köprü, çeşme, köşk ve kale yapılarından oluşmuştur.
» Hem Selçuklu sanatının devamı niteliğinde tekrarlara gidilmiş hem de plan, cep-
he düzeni, malzeme ve süslemelerde sistematik değişiklikler görülmüştür.
» Cami mimarisinde kare ve dikdörtgen plan biçimlerinin yanı sıra zaviyeli, merkezî
ve çok bölümlü plan tipleri ortaya çıkmıştır.
» Türbelerin bir bölümü bağımsız imar edilmişken bir bölümü cami ve medrese-
lerle ilişkilendirilmiştir.
Eşrefoğlu Süleyman Bey tarafından 1296’da yaptırılan Eşrefoğlu Camii, günümüze
ulaşmış önemli yapılardandır. Kuzey-güney uzantılı dikdörtgen planlı yapının
kuzeydoğu köşesi kesiktir. Kesik olan bu kenarda dışa taşkın vaziyette taç kapı ve
minare; doğu cephesinde ise Süleyman Bey’in türbesi yer almaktadır. Caminin
harim bölümü ortadaki geniş olmak üzere mihraba dik yedi sahna ayrılmaktadır.
Yapı dış görünümü itibariyle taş malzemeden inşa edilmiş olsa da harimi oluşturan
kapalı alanlarda kullanılan direk ve örtü sistemi mihrap önü kubbesi dışında
ahşaptır. Zengin bezemelere sahip yapının taç kapılarında taş, mihrapta çini, ayak
başlıklarında ve kirişlerde ahşap ve kalem işi süslemeler bulunmaktadır (Görsel
4.19, 4.20).

Görsel 4.19: Eşrefoğlu Camii, Beyşehir Görsel 4.20: Eşrefoğlu Camii iç görünüm, Beyşehir

81