Page 128 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

BIYOLOJI

KONU DÖLLENME, ÜREME SİSTEMİNİN SAĞLIKLI YAPISININ KORUNMASI
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

DÖLLENME

Ovulasyondan sonra etrafı folikül hücreleri ile çevrili hâlde olan
ikincil oosit, yumurta kanalına geçer. Spermler vücut sıcaklı-
ğında en çok 24-48 saat yaşayabilir. Haploit kromozomlu (n)
sperm çekirdeği ve haploit kromozomlu (n) yumurta çekirde-
ğinin kaynaşmasıyla diploit kromozomlu (2n) zigot oluşur. Bu
olaya döllenme (fertilizasyon) denir.

2 İkincil oositin etrafı kalın bir örtü olan zona 3 Sperm ve oosit zarlarının kaynaşmasıyla sperm çe-
pellusida ile çevrilidir. Sperm zona pellusidaya kirdeği ve sitoplazma içeriği oosit içine geçer. İlk sperm
ulaştığında buradaki özel reseptöre bağlanır. zona pellusidaya girdikten sonra oosit tarafından salgı-
Akrozom zarı erir ve içindeki hidrolitik enzimler lanan maddelerle zona pellusidanın yapısında meyda-
zona pellusidaya bırakılır. Bu enzimler spermin na gelen değişiklik, diğer spermlerin oosite ulaşmasını
oosit zarına ulaşması için bir açıklık oluşturur. önler. Eş zamanlı olarak mayoz II'nin metafaz evresin-
de bekleyen ikincil oosit hücresi de mayozu tamamlar.

1 Dişi üreme sistemine ge- 3
len spermlerden çok az bir kısmı
canlı kalmayı başararak yumurta
kanalındaki ikincil oosite ulaşır. 2
Spermin oosit içine girebilmesi için
öncelikle etrafını çevreleyen folikül
hücrelerini geçmesi gerekir. Sperm 1
akrozomdan salgıladığı enzimler
sayesinde açtığı yol ile folikül hüc-
relerinin arasından geçer.

Yumurta kanalında ikincil oositin sperm ile birleşmesi (döllenme) sırasında gerçekleşen olaylar

• Döllenmeden sonra zigot arka arkaya mitoz geçirmeye başlar. Bir taraftan da pasif olarak rahme doğru ilerler.
• Herhangi bir nedenle çiftlerin çocuk sahibi olamaması durumuna kısırlık denir.
• Dişilerde hipofiz bezi hormonlarının az salgılanmasına bağlı olarak ovulasyonun gerçekleşmemesi, endometriyum
yapısındaki anormallikler, yumurta kanalının tıkalı olması gibi durumlarda kısırlık görülebilir.
• Erkeklerde ise sperm sayısının azlığı, sperm taşıyan kanallardaki yapısal bozukluklar gibi durumlar kısırlık sebebidir.
Geliştirilen üreme teknolojileri ile sorunun kaynağına yönelik tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Hormon tedavisi ile
yumurta ve sperm sayısı artırılmakta, cerrahi operasyonlarla üreme yollarındaki sorunlar çözülmektedir.

128 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - AYT