Page 19 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

BIYOLOJI

KONU ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ, SİNİR SİSTEMİ RAHATSIZLIKLARI VE
ÖZETİ SAĞLIKLI YAPISININ KORUNMASI
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ
Çevresel Sinir Sisteminin Genel Yapısı ve Bölümleri

Çevresel sinir sisteminin bileşenleri duyu nöronlar ve motor nöronlarıdır.

Çevresel Sinir Sistemi

Duyu Bölümü Motor Bölümü

Otonom Sinir Sistemi Somatik Sinir Sistemi

Benzer işlevlere sahip çevresel sinir sistemi nöronlarının hücre gövdeleri genellikle bir araya gelerek gangliyon adı verilen
kümeleri oluşturur.
Duyu nöronları, periferden (iç organlar ve duyu organları) aldıkları sinyalleri merkezî sinir sistemine iletir. Duyu nöronları,
çevrelerindeki çeşitli fiziksel veya kimyasal değişikliklere karşı nöronda elektrik sinyalleri üreten duyu reseptörlerine sa-
hiptir. Reseptörler; görme, işitme, dokunma, koku ve tat alma gibi duyusal çeşitlilik ihtiyacını sağlamak üzere ışık, ses,
mekanik ve kimyasal uyaranlardaki değişikliklere duyarlıdır. Duyu nöronlarının çoğunun dendritleri yoktur ve hücre gövdesi
merkezî sinir sistemi dışındadır.
Motor nöronlar merkezî sinir sisteminden aldığı yanıtı kaslara, bezlere veya diğer nöronlara iletir. Motor nöronların hücre
gövdesi ve dendritleri merkezî sinir sisteminin içindedir. Motor nöronların aksonları çevresel sinir sisteminin kontrolündeki
organlara uzanır.
Çevresel sinir sistemi, merkezî sinir sisteminden uzanan sinirlerden (akson demetleri) ve gangliyonlardan (nöron hücre
gövdeleri) oluşur.
Çevresel sinir sistemi, vücuttaki doku ve organ sistemlerinin merkezî sinir sistemiyle bağlantısını kurar. Merkezî sinir sis-
temine gelen bilgiler değerlendirilip istemli ve bilinçli yanıtlar oluşturulur. Fizyolojik düzenlemeden sorumlu bazı bilgilerin
yorumlanması ve bunlara verilecek yanıt, birey farkında olmadan gerçekleşir. Beyinden çıkan on iki çift kafa siniri ve omu-
rilikten çıkan otuz bir çift omurilik siniri iç organların ve sistemlerin çalışmasını kontrol eder.
Çevresel sinir sistemi duyu ve motor bölümlerinden oluşur.
Duyu bölümü; dokunma, tat, koku, görme, işitme, denge ve sıcaklık gibi uyaranlar hakkında reseptörler aracılığıyla bilgi
alır. Bu bilgileri merkezî sinir sistemine iletir.
Motor bölümü, merkezî sinir sisteminden gelen çıktıları efektör organlara iletir. Motor bölüm, otonom sinir sistemi ve
somatik sinir sistemi olarak ikiye ayrılır.

Otonom Sinir Sistemi
Otonom sinir sistemi; merkezî sinir sisteminden gelen çıktıyı düz kasa, kalp kasına ve bezlere iletir. Bu bölümün faaliyetleri
istemsiz gerçekleşir.

Somatik Sinir Sistemi
Somatik sinir sistemi, merkezî sinir sisteminden yalnızca iskelet kaslarına tepki iletir. İstemli hareketlerin kontrol edildiği
bölümdür.

BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 19