Page 20 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ, SİNİR SİSTEMİ RAHATSIZLIKLARI VE SAĞLIKLI YAPISININ KORUNMASI

SİNİR SİSTEMİ RAHATSIZLIKLARI VE SAĞLIK YAPISININ KORUNMASI

Sinir Sistemi Rahatsızlıkları
Sinir sistemi, çeşitli kalıtsal faktörlerden ya da bu kalıtsal faktörlerin çevresel faktörlerle etkileşiminden olumsuz etkilenebi-
lir. Genetik bozukluklar, miyelin kılıf yapısının bozulması, sinir hücrelerinin tahrip olması, nörotransmitterlerin dengesizliği,
travma ve elektriksel iletim bozuklukları sinir sisteminin işleyişinde olumsuz etkiler yaparak sinir sistemi rahatsızlıklarını
ortaya çıkarır. Multipl skleroz (MS), Parkinson, Alzheimer (alzaymır), epilepsi (sara) ve depresyon sinir sistemi rahatsız-
lıklarından bazılarıdır.

Multipl Skleroz (MS)
Sinirlerin etrafındaki miyelin kılıfın kaybı, zar direncinde azalmaya neden olur ve sinir hücresinde akım kaçakları başlar.
Aksiyon potansiyeli Ranvier boğumundan bir sonraki boğuma ulaştığında bir aksiyon potansiyeli oluşturmak için yetersiz
olabilir. MS hastası bireylerde beyin ve vücut arasındaki iletişim bozulur, motor faaliyetlerde zayıflama görülür. Multipl
skleroz genellikle 20 ila 50 yaş arasında ortaya çıkar ve kadınları erkeklerden iki kat fazla etkiler. MS hastalığının neden-
leri arasında hem genetik hem de çevresel etkenler olduğu düşünülmektedir. Bu hastalığın görüldüğü bireylerde belirtiler
kişiye özeldir. Uyuşma, idrar tutamama, sıcağa tahammülsüzlük, bulanık görme, renk algısında değişiklik, görme alanı bo-
zukluğu gibi bulgular klinik olarak değerlendirilir. Bu şikayetlerin yanında manyetik rezonans görüntüleme (MRI) yapılarak
MS teşhisi konur. Günümüzde hastalığın tipik bir tedavisi yoktur.

Sağlıklı bir sinir hücresi ile MS hastalarının sinir hücresindeki miyelin kılıf yapısı

Parkinson
Orta beyindeki dopamin salgılayan nöronların dejenerasyonu (yapıları-
nın bozulması) Parkinson hastalığına neden olur. Dopamin, sinapslar-
da bilginin kimyasal yolla aktarılmasını sağlayan nörotransmitterlerden
biridir. Nöronların dejenerasyonu protein tortularının birikmesine yol
açar. Dopamin salgılayan nöronların ölümüyle bireyde ellerde titreme,
kaslarda sertleşme, hareket bozuklukları, hareketlerde yavaşlama ve
dengede bozulma şeklinde semptomlar görülür. Kişi, vücut dengesini
korumakta güçlük çeker; yürümekte zorlanır. Çoğunlukla 60 yaş üzeri
bireylerde görülür. Parkinson hastalığının bilinen bir tedavisi yoktur. İlaç
tedavisi ve beyin pili uygulamaları ile hastaların günlük yaşam aktivite-
lerini yapabilmeleri sağlanabilir. Bunun yanında embriyonik kök hücre-
lerle yapılan bilimsel çalışmalar, bu kök hücrelerinin Parkinson hastalığı
gibi çeşitli dejeneratif rahatsızlıkların olası tedavilerinde kullanılmasının
umut verici olduğunu göstermektedir.

20 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - AYT