Page 162 - Konu Özetleri AYT Fizik
P. 162

AÇISAL MOMENTUM


        Açısal momentum ise bir nokta etrafında dönen cisimler için kullanılan bir momentum türüdür.
        Açısal momentum, L¶ sembolü ile gösterilir ve vektörel bir büyüklüktür, yönü P¶ ve r ¶, vektörlerinin bulunduğu düzleme dik olur.
                                                                        2
        Bu yön, sağ el kuralı kullanılarak belirlenir. Açısal momentumun SI'da birimi kg•m /s = N•m•s = J•s'dir. Açısal momentumun
        büyüklüğü ,cismin çizgisel momentumu P¶ ile r ¶ vektörü arasındaki bağıntıya dayanır. Bu ilişki şu şekilde ifade edilebilir:

            L¶ = r ¶ x P ¶

        Burada r ¶ konum vektörüdür ve çizgisel momentum P¶ ile vektörel çarpım yapılır.
        L = P • r   bağıntısında P = m • ϑ  yazılırsa
        Açısal momentumun büyüklüğü
           L = m • ϑ • r    olarak bulunur.
        Açısal momentumun büyüklüğünün I ve ω¶ cinsinden bağıntısı
            L¶ = I • ω¶   olur. Bağıntıya göre açısal momentum ve açısal hızın yönleri aynıdır.












                                                            m



                               Açısal hız, açısal momentum ve çizgisel hızın vektörel gösterimi


        AÇISAL MOMENTUMUN YÖNÜ
        Dönme veya dairesel hareket yapan bir cismin açısal momentumunun yönünü belirlemek için sağ el kuralı uygulanır.

                                                                Sağ el açılır ve dört  parmak cismin dönme yönün-
                   L¶                          L¶               de  kıvrılır,  baş  parmak  dört  parmağa  dik  olacak
                                                                şekilde açılır. Baş parmağın yönü açısal momen-
                                                                tumun yönünü gösterecektir.


               Diskte sağ el kuralı     Diskte sağ el kuralı


        AÇISAL MOMENTUM TORK ILIŞKISI
                                                    Tork, kuvvetin dönme etkisi yaratan bir ölçüsüdür. Temel olarak,
                                                    bir kuvvetin bir eksen etrafında bir cismi nasıl döndürebileceğinin
                                                    bir göstergesidir. Vektörel bir büyüklük olan tork τ¶ (tau) ile göste-
                                                    rilir ve yönü sağ el kuralı ile bulunur. SI'da birimi N • m’dir.
                                                    τ¶ = d¶ x F¶

                                                    τ = F • r • sinθ
                                                    •   F uygulanan kuvvetin büyüklüğü,

                                                    •   θ kuvvet vektörünün yatay eksenle yaptığı açı,
                                                    •   d kuvvetin dönme noktasına olan dik uzaklığıdır.







  162     MEBİ KONU ÖZETLERİ                                                                   FIZIK - AYT
   157   158   159   160   161   162   163   164   165   166   167