Page 162 - Konu Özetleri AYT Fizik

AÇISAL MOMENTUM

Açısal momentum ise bir nokta etrafında dönen cisimler için kullanılan bir momentum türüdür.
Açısal momentum, L¶ sembolü ile gösterilir ve vektörel bir büyüklüktür, yönü P¶ ve r ¶, vektörlerinin bulunduğu düzleme dik olur.
2
Bu yön, sağ el kuralı kullanılarak belirlenir. Açısal momentumun SI'da birimi kg•m /s = N•m•s = J•s'dir. Açısal momentumun
büyüklüğü ,cismin çizgisel momentumu P¶ ile r ¶ vektörü arasındaki bağıntıya dayanır. Bu ilişki şu şekilde ifade edilebilir:

L¶ = r ¶ x P ¶

Burada r ¶ konum vektörüdür ve çizgisel momentum P¶ ile vektörel çarpım yapılır.
L = P • r bağıntısında P = m • ϑ yazılırsa
Açısal momentumun büyüklüğü
L = m • ϑ • r olarak bulunur.
Açısal momentumun büyüklüğünün I ve ω¶ cinsinden bağıntısı
L¶ = I • ω¶ olur. Bağıntıya göre açısal momentum ve açısal hızın yönleri aynıdır.

m

Açısal hız, açısal momentum ve çizgisel hızın vektörel gösterimi

AÇISAL MOMENTUMUN YÖNÜ
Dönme veya dairesel hareket yapan bir cismin açısal momentumunun yönünü belirlemek için sağ el kuralı uygulanır.

Sağ el açılır ve dört parmak cismin dönme yönün-
L¶ L¶ de kıvrılır, baş parmak dört parmağa dik olacak
şekilde açılır. Baş parmağın yönü açısal momen-
tumun yönünü gösterecektir.

Diskte sağ el kuralı Diskte sağ el kuralı

AÇISAL MOMENTUM TORK ILIŞKISI
Tork, kuvvetin dönme etkisi yaratan bir ölçüsüdür. Temel olarak,
bir kuvvetin bir eksen etrafında bir cismi nasıl döndürebileceğinin
bir göstergesidir. Vektörel bir büyüklük olan tork τ¶ (tau) ile göste-
rilir ve yönü sağ el kuralı ile bulunur. SI'da birimi N • m’dir.
τ¶ = d¶ x F¶

τ = F • r • sinθ
• F uygulanan kuvvetin büyüklüğü,

• θ kuvvet vektörünün yatay eksenle yaptığı açı,
• d kuvvetin dönme noktasına olan dik uzaklığıdır.

162 MEBİ KONU ÖZETLERİ FIZIK - AYT