Page 167 - Konu Özetleri AYT Fizik

KÜTLE ÇEKİM KUVVETİ

1
Kütle çekim kuvveti Newton'un evrensel çekim yasasına göre şeklinde azalan bir kuvvettir. Bu nedenle "Ters Kare
d 2
Kanunu" olarak da bilinir. Kütle çekim sabiti olan G, gerçekten de oldukça küçük bir değerdir, bu da kütle çekim kuvvetinin
astronomik ölçeklerde; özellikle gezegenler, yıldızlar ve galaksiler gibi büyük kütleye sahip cisimler söz konusu olduğunda
etkisinin gözlenebileceği anlamına gelir. Kütle çekim kuvveti, evrende etkili olan dört temel kuvvet arasında en zayıf olanı-
dır. Elektromanyetik kuvvet, zayıf nükleer kuvvet ve güçlü nükleer kuvvet, kütle çekim kuvvetinden çok daha güçlüdürler.
Ancak, kütle çekim kuvveti, diğer kuvvetlerden farklı olarak sonsuz bir menzile sahiptir.

F F F

d m 1 m 2

Kütle çekim kuvvetinin kütleler Kütle çekim kuvvetinin (m ) Kütle çekim kuvvetinin (m )
1
2
arası uzaklığa bağlı değişim kütlesine bağlı değişim grafiği kütlesine bağlı değişim grafiği
grafiği

KRİTİK BİLGİ
Kütlelerin birbirlerine uyguladıkları kuvvetlerin büyüklük-
m 1 leri eşittir ve bu kuvvetler etki-tepki kuvvet çiftidir.
m 2
1 2
F¶ = -F¶
1 2

F = F
1 2
d

Yapay Uydular, Ay ve Gezegenlerin Hareketi

Yapay uyduların geliştirilmesi ve kullanılması, uzay araştırmalarında bir devrim ya-
ratmıştır. Bu uydular sayesinde, Dünya'nın atmosferi tarafından engellenen ya da
bozulan verilerin alınması sorununu aşmak mümkün olmuştur. Atmosfer dışında ko-
numlandırılan bu uydular, çok daha net ve kesintisiz veri akışı sağlar. Yapay uydular,
hava durumu tahminlerinden, telekomünikasyon hizmetlerine, yer ölçümlemelerinden
bilimsel araştırmalara kadar geniş bir yelpazede kullanılır. Özellikle astronomi ve uzay
bilimlerinde, atmosfer dışı gözlem yapabilme imkanı, evrenin daha detaylı anlaşılma-
sını sağlamaktadır.
Yapay uydular ayrıca jeolojik ve çevresel izleme, askeri keşif, ve GPS gibi navigasyon
sistemleri gibi kritik alanlarda da önemli roller oynar. Bu uydular, yer istasyonları ile
sürekli veri alışverişi yaparak, bilgi toplama ve analiz işlemlerinde temel bir araç haline
Dünya yörüngesindeki bir gelmiştir. Yani, yapay uydular sadece bilim insanları için değil, günlük yaşamda kullan-
uydu
dığımız birçok teknolojinin de temelini oluşturmaktadır.

FİZİK - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 167