Page 163 - Konu Özetleri AYT Fizik

AÇISAL MOMENTUM

AÇISAL VE TEĞETSEL IVME

m kütleli cisme çembersel yörüngede teğetsel bir kuvvet (F¶ ) etki ederse, bu kuvvet
t
etkisiyle cisim ivme kazanır. Kazanılan bu ivmeye teğetsel ivme (a ) denir. Açısal
t t
ivme (α) ise birim zamanda açısal hızdaki değişimdir.
Merkezcil kuvvet (F¶ ) cisme merkez yönünde ivme kazandırırken teğetsel kuvvet
m
m çizgisel hız yönünde ivme kazandırır.
¢t süre sonra m kütleli cismin çizgisel hızı ¢ϑ kadar değişir, açısal hızı da ¢ω kadar
O
değişir.
r
¢ϑ = ¢ω • r bağıntısında denklemin iki tarafı ¢t'ye bölünürse
∆ϑ ∆ω
∆ϑ = ∆ω r ⋅
∆
t
 =  t ∆ r ⋅
t ∆
∆
 t 
a α
t
a α ¡ a = α • r
t
t
AÇISAL IVME TORK ILIŞKISI
t Teğetsel kuvvet çemberin merkezindeki O noktasına göre tork etkisi oluşturur.
Oluşan torkun büyüklüğü
τ = F • r bağıntısı ile bulunur.
m t
τ = F • r bağıntısında F = m • a dir
t t t
O τ = m • a • r bağıntısında a = α • r denklemde yerine yazılırsa
t t
2
2
r τ = m • α • r bu bağıntıda bulunan m • r parçacığın eylemsizlik momentidir.
2
I = m • r olarak yazılırsa
τ = I • α bağıntısı elde edilir.

AÇISAL MOMENTUMUN KORUNUMU
Bir cisim bir eksen etrafında dönüyorsa ve üzerine hiçbir net dış tork uygulanmıyorsa, cismin açısal momentumu sabit kalır.
Buna açısal momentumun korunumu denir. Eğer bir sisteme net bir dış tork uygulanırsa, bu torkun büyüklüğü sistemin
açısal momentumundaki zamanla değişimin oranına eşit olacaktır.

  
 ∆ son L−
τ= L = L ilk
t ∆ t ∆

Sisteme etki eden net tork sıfır ise açısal momentum değişimi sıfır olur.
¢L¶ = 0
0 = L¶ - L¶
son ilk
L¶ = L¶ olur.
son ilk
L = m • ϑ • r bağıntısında ϑ = ω • r yazılırsa
L = m • ω • r • r
2
2
L = m • ω • r bağıntısındaki " m • r " parçacığın eylemsizlik momentidir.
L = I • ω bağıntısı elde edilir.

FIZIK - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 163