Page 86 - Konu Özetleri AYT Psikoloji

STRES VE STRESİN NEDENLERİ - STRESİN GÜNLÜK YAŞAMA ETKİLERİ

DİKKAT

Stres yalnızca olumsuz durumlarda değil okul mezuniyeti, yeni işe başlama gibi olumlu durumlarda da yaşanabilir.

Birey ihtiyaç ve isteklerini gideremediği zaman engellenme duygusu yaşar ve bu durum da strese neden olur.
Engellenme: Bir amaca yönelmiş davranışın önlenmesi ya da yavaşlatılmasıdır. Engellenme dışsal ya da içsel nedenler-
den kaynaklanabilir. Bir öğrencinin, kötü hava şartları nedeniyle okul gezisine gidememesi engellenmeye örnektir.
Bir başka stres nedeni ise bilinçli ya da bilinçsiz çözülmemiş sorunlar ve iç çatışmalardır.

Çatışma: Bireyin iki farklı istek, duygu veya düşünce karşısında kalması sonucu bunlardan hangisini seçeceğine karar
verememesi durumudur. Çatışma, uzlaştırılamayan istek ve güdülerin bireyi aynı zamanda ve eşit güçte etkilemesidir.

DİKKAT

Çatışmanın olabilmesi için kişinin seçim yapmada kararsız kalması ve iki ihtimalin de önem derecelerinin aynı olması
gerekir.

Çatışma, istek ve güdülerin yönüne göre üç şekilde ortaya çıkar.
1. İstenilen iki durumdan birini seçmek zorunda olmak, yaklaşma-yaklaşma çatışmasıdır. Çok sevdiği iki meslekten
birini seçmek zorunda kalan gencin yaşadığı zorluk, kişinin beğendiği iki ayakkabıdan birini seçmek zorunda kalması
yaklaşma-yaklaşma çatışmasına örnektir.
2. İstenmeyen iki durumdan birini seçmek zorunda kalmak, kaçınma-kaçınma çatışmasıdır. Diş tedavisinden korkan
birinin bu ağrıyı çekmek ya da doktora gitmek arasında bir seçim yapmak zorunda kalması, bir kişinin hem hasta
olmaktan hem de iğne olmaktan korkması kaçınma-kaçınma çatışmasına örnektir. Bu konuda kullanılan deyimlerden
biri, yağmurdan kaçarken doluya tutulmaktır.
3. Aynı durumu hem isteyip hem istememek, yaklaşma-kaçınma çatışmasıdır. Hem sevdiği insanla evlenmek isteyen
hem de evliliğin getireceği sorumluluklardan korkan birinin yaşadığı durum, bir çocuğun hem destek almadan bisiklet
sürmeyi öğrenmek istemesi hem de düşmekten korkması yaklaşma-kaçınma çatışmasına örnektir.
Yaşanılan çatışmanın derecesi stres düzeyini etkiler. Örneğin sevilen iki tatlıdan sadece birini alacak parasının olması
bireyi çok etkilemez. Boşanma kararı alan anne babasından birinin yanında kalmayı seçmek zorunda bırakılan birey için
ise bu durum önemli bir stres kaynağı olabilir.

86 MEBİ KONU ÖZETLERİ PSİKOLOJİ - AYT