Page 41 - Konu Özetleri AYT Sosyoloji

TOPLUMSAL YAPI - TOPLUMSAL YAPIYA ETKİ EDEN FAKTÖRLER - TOPLUMSAL YAPIYI OLUŞTURAN UNSURLAR

DİKKAT

Günümüz toplumlarını tanımlamak için kullanılan kavramlardan birisi de sanayi sonrası anlamına gelen postendüstriyel
toplumdur.

Metropol (Ana Kent): Yoğun nüfuslu kentlerin çevresine, bu kentlere bağlı daha az nüfuslu bölgelerin eklenmesiyle
metropoller ortaya çıkmıştır. Daha az nüfuslu bölgeler kendi belediye hizmetlerini metropole bağlı olarak yürütür. Örneğin
dünyanın sayılı metropollerinden biri olan İstanbul birçok ilçeye sahiptir. Metropoller; hem ekonomik olarak hem de kültür,
sanat, bilim gibi alanlarda kentlerden daha gelişmiş yerleşim birimleridir. Metropoller, kültürel çeşitliliğin kentlere göre daha
fazla olduğu yerleşim yerleridir. İstanbul, nüfusu birçok ülkenin nüfusunu geçtiği ve kendisine komşu diğer şehirlerle birleş-
meye başladığı için bazen megapol olarak da adlandırılmaktadır. Ankara, İzmir, Adana, Bursa Türkiye’nin metropollerine
örnektir.

Metropolitan alan olarak ifade edilen geniş metropol alanları genellikle belli bir merkez kentten ve çok sayıda alt-kentler-
den oluşur. Örneğin Japonya’nın başkenti ve dünyanın en büyük metropol şehri olan 34 milyon nüfusa sahip Tokyo’nun
şehir merkezinde 12,5 milyon insan yaşamaktadır. Nüfusun kalanı ise alt-kentlerde yaşamaktadır.
Metropol ile kozmopolit kent birbirine karıştırılmamalıdır. Farklı kültüre, dile, inanca sahip insanların bir arada yaşadığı
kentlere kozmopolit kent denir. Bu kentler metropoller kadar büyük ve yoğun nüfuslu olmak zorunda değildir. Ancak bir
kent hem metropol hem kozmopolit olabilir. Örneğin İstanbul kozmopolit bir metropolken Hatay metropol olmamasına
rağmen kozmopolit bir kenttir.

Millet (Ulus): Millet kavramı günümüzde devlet kavramıyla birlikte kullanılmaktadır ve ulus-devlet kavramı modern toplum-
lara aittir. Ancak millet ve ulus-devlet kavramları kuramcılar açısından her zaman tartışmalı kavramlardır. Bazı kuramcılar
millet kavramını, sınırları çizilmiş bir toprak parçası üzerinde uzun süre yaşayan; ortak dil, din, kültür ve tarihe sahip insan-
ların siyasal kimlikleri olarak tanımlar. Bazı kuramcılara göre ise aynı toprak parçası üzerinde yaşamayan ancak kendini
bir millî kimlikle tanımlayan insanlar vardır. Aidiyet duygusu, somut ve fiziksel durumlarla değil ortak geçmiş gibi manevi
durumlarla ilişkilidir.

SOSYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 41