Page 42 - Konu Özetleri AYT Sosyoloji

SOSYOLOJİ

KONU
ÖZETİ TOPLUMSAL ETKİLEŞİM TİPLERİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

TOPLUMSAL ETKİLEŞİM
Toplumsal etkileşim; birey ya da grupların birbirlerinin duygu, düşünce ve davranışlarından karşılıklı olarak etkilenmele-
ridir. Toplum, birey ve grupların hem kendi aralarında hem de birbirleriyle etkileşimlerinden bağımsız düşünülemez. Çünkü
toplumsal yapı; birey, grup ve kurumların etkileşimlerinin tekrara dayalı, anlam üreten ritüellerinin tümüdür. Toplumsal bir
varlık olarak insan, diğer insanlarla kurduğu ilişki ağları ve etkileşim biçimleriyle gündelik hayatta toplumsal yapıyı inşa
eder.
KURAMSAL PERSPEKTİF
Toplumsal etkileşime dair geliştirilen kuramlar birbirleriyle iletişim kuran bireylerin temel motivasyonlarına odaklanır. Birçok
sosyolog, toplumsal etkileşimin temel örüntülerini araştırmıştır. Örneğin Max Weber’e göre “davranışın kendisi” ve “bireyin
davranışına yüklediği anlam” toplumsal davranışın iki bileşenini oluşturur.
Bir eylem, davranış veya etkileşimi toplumsal yapan; etkilenen bir başkasının varlığıdır. George Herbert Mead’e göre birey-
lerin tüm etkileşimleri tekrara dayalı ve anlamlıdır. George Homans (Corc Homıns), Peter Blau (Pitır Blau) gibi sosyologlar,
bireyler arasındaki etkileşimin temel belirleyicisinin değiş tokuş olduğunu öne sürmüşlerdir. Emile Durkheim, toplumu iş
bölümü çerçevesinde iş birliği yapan uyumlu bir bütün olarak değerlendirir. Karl Marx ise sınıflar arası çatışmanın toplumu
belirlediğini öne sürmüştür.
TOPLUMSAL ETKİLEŞİM TİPLERİ
İş Birliği: Ortak amaç ve çıkarlara sahip bireylerin belirledikleri hedeflere ulaşmak için güçlerini birleştirmeleridir. Hedefe
ulaşmak adına bireyler ne gerekiyorsa yapmaya hazırdır. Bireysel çıkarlar ikinci plana atılarak ortak çıkarı sağlayacak olan
hedefe odaklanılır. Bir grup öğrencinin okul gazetesi çıkarmak üzere bir araya gelmesi ve her bir öğrencinin bu gazete için
çaba sarf etmesi iş birliğine örnektir.
Değiş Tokuş (Alışveriş / Mübadele): Birey ve gruplar herhangi bir fayda amacı güderek diğer birey veya gruplara maddi
ya da manevi bir yardımda bulunabilir. Burada karşılıklı fayda belirleyicidir. Çünkü bu etkileşimin temel özelliği, yapılan
yardım ya da iyiliğin karşılığında bilinçli veya bilinçsiz ödül beklentisi içinde olunmasıdır. Ödülün alınıp alınmayacağı en
başta belirsizdir ancak beklenti vardır. Bu ödül para, zaman, hizmet vb. somut olabildiği gibi toplumsal onay, sevgi, gurur,
saygı, fırsat ve güç gibi soyut da olabilir. Bir kişiye bir konuda yardım edildiğinde bu yardımın herhangi bir karşılığının ol-
ması gerektiği düşünülüyorsa bu etkileşim biçimi değiş tokuşa örnektir.
.

42 MEBİ KONU ÖZETLERİ SOSYOLOJİ - AYT