Page 63 - Konu Özetleri AYT Sosyoloji

SOSYOLOJİ

KONU
ÖZETİ KÜLTÜRE İLİŞKİN KAVRAMLAR
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

Kültürün kazanılması, aktarımı, etkileşimi ve etkileri bazı kültürel süreçlerin zeminini oluşturur. Popüler kültür, kültür şoku,
kültür emperyalizmi, kültürel yozlaşma, baskın kültür, kültürleşme ve kültürlenme temel kültürel süreçlerdir.

POPÜLER KÜLTÜR
Popüler kültür; yaygın olarak kabul edilen ya da beğenilen ticari ürün, kültürel sembol ve kimlik biçimlerini içerir. Popüler
kültürü oluşturan unsurlarla müzik, film, televizyon programı, video oyunu, giyim, ulaşım, reklam, marka, eğlence, yiyecek
gibi hayatın birçok alanında karşılaşılabilir. Popüler kültür, medya teknolojisinin günlük hayatın her alanında giderek artan
varlığı ve eğlence endüstrisinin uygulamaları nedeniyle artık her an pazarlanmakta ve tüketilmektedir. Dünyada etkili olan
bir popüler kültür endüstrisi olmakla birlikte toplumların kendine özgü popüler kültüründen de söz edilebilir. Türkiye’de çok
izlenen yerli televizyon dizileri buna örnektir.

KÜLTÜR ŞOKU
Kültür şoku, tanıdık bir kültürden tanıdık olmayan bir kültüre geçmenin etkisini ifade eder. Bu etki, bir kişinin farklı ve bi-
linmeyen bir kültürel veya toplumsal çevreye uyum sağlaması gerektiğinde hissedilen kaygı, şaşırma, yönelim bozukluğu,
belirsizlik, kafa karışıklığı gibi duygulardır. Yeni bir çevrenin, yeni insanlarla tanışmanın, damak tadına uymayan yemek-
ler yemenin, yabancı bir dile uyum sağlamanın veya önemli insanlardan (aile, arkadaşlar, meslektaşlar gibi) ayrılmanın
zorluklarını içerebilir. Yeni bir kültürün tüm farklılıklarıyla karşı karşıya kalındığında kişi uyum bozukluğu ve hayal kırıklığı
yaşayabilir. Örneğin Türkiye’den Fransa’ya giden bir kişi, Fransız usulü kahvaltı yapmaya alışana kadar bu durumun şo-
kunu yaşayacaktır. Ancak insanlar bir kültür hakkında daha fazla şey öğrendikçe o kültürün norm ve alışkanlıklarına uyum
sağladıkça kültür şokundan kurtulurlar.

KÜLTÜR EMPERYALİZMİ
En geniş anlamıyla kültür emperyalizmi, bir ülkenin başka bir ülke üzerindeki kültürel egemenliğidir. Bu süreçte ekonomik
üstünlük, kitle iletişim araçları, eğitim, teknoloji vb. unsurlar kullanılır. Emperyal hedeflerin odağındaki ülkenin insanları;
kültür araçları ile arzulanacak hayat tarzlarına, ürünlere maruz bırakılır ve emperyal ülkenin kültürü hâkim kültür hâline
getirilir. Bir dönem Fransa’nın sömürgesi olmuş Cezayir’de Fransızca yaygın olarak konuşulması kültür emperyalizminin
en belirgin örneklerindendir.

SOSYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 63