Page 67 - Konu Özetleri AYT Sosyoloji

SOSYOLOJİİ

KONU
ÖZETİ KÜLTÜREL TUTUMLAR VE KÜLTÜRLER ARASI ETKİLEŞİM
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

KÜLTÜREL TUTUMLAR
Kültür kavramını açıklarken “saç” basit ama çarpıcı bir örnek olarak verilebilir. Saçlar kendi hâlinde uzarken doğadır ancak
berberde ya da kuaförde kestirildiği anda doğa olmaktan çıkıp insan ürünü olan, insan tarafından şekillendirilen bir kültür
ögesine dönüşür.

Örneğin Kazak Türklerinin kestirdiği “tepe perçemi” denilen saç modeli sadece o kültüre aittir. Oysa bir pop yıldızının ya da
bir sinema oyuncusunun saç modeli bazen dünyanın büyük bir kısmında kabul görür.
KÜLTÜRLER ARASI ETKİLEŞİM
İnsanları saç kestirmeye yönlendiren şey sadece ihtiyaç değil aynı zamanda gelenekler ya da toplumsal kabul görme isteği
gibi etkenlerdir. Kültürel unsurlar olarak gelenek ve moda, bireyleri etkileyerek onların tutum ve davranışlarını yönlendirir.
Bir toplumda ortaya çıkan moda başka toplumları da etkileyip o toplumun üyelerini moda davranışa yöneltebilir.
Tarih boyunca hemen her kültür başka kültürlerle doğrudan ya da dolaylı temasta bulunmuştur. Etkileşimde bulunan bütün
kültürler de birbirini etkilemiştir. Bu etkileşimler kimi zaman kendi doğal sürecinde gerçekleşirken kimi durumlarda planlı,
programlı ve değiştirme kastıyla gerçekleşmiştir. Bu durumun kaçınılmaz sonucu olarak hiçbir kültür saf ve kendinden
ibaret değildir. Her kültürün içinde başka kültürlerin etkileri, izleri vardır.
DİKKAT

Kültürler arası etkileşim farklı kültürlerin birbirini etkilemesiyle kültür ögelerinin değiş tokuş edilmesidir.

Kültür, insanın doğayı algılayış biçimini içerir. Bu nedenle her kültürün varlıklara yüklediği anlam, ahlaki tutum, alışkanlık
vb. unsurlar o kültüre özgüdür. Dünya üzerinde binlerce kültür olduğu için binlerce kimlik vardır, denebilir. Bireylere kimlik
kazandıran özgün yanlar, her toplumu diğerinden ayıran tutum ve davranış kalıplarının da oluşmasına yol açar.Örneğin
yemek yerken ağız şapırdatmak Türk toplumunda hiç hoş karşılanmazken Çin’de yemeği yapan kişiye iltifat etmek anla-
mına gelir.

Kültürler; toplumların tarihinde de etkili olan siyasi, ekonomik, coğrafi, iklimsel vb. unsurların etkileşimiyle biçimlenir. Za-
man zaman farklı toplumlar benzer faktörlerden etkilenir. Bu etkenlerin benzer olmasından dolayı kültürlerin benzer yanla-
rının olması kaçınılmazdır. Bu benzerlikler de kültürel etkileşimleri kolaylaştırır. Başka toplumlarla temas eden bir toplumun
kültüründe süreç içinde birtakım değişiklikler yaşanır. Bu değişimler etkileşime giren her iki toplumda da meydana gelir.
Etkileşimin olmadığı yerde değişim ve ilerleme ya yoktur ya da çok zayıftır. Kültürün canlı ve dinamik yapısından dolayı
zaman içinde yaşanacak değişimi önlemek olanaklı değildir. Aynı zamanda değişimi belirli alanlarda sınırlı tutmak da
mümkün değildir. Çünkü kültürün tüm ögeleri organik bir bütünlük oluşturur. Örneğin bir toplumun kullandığı araç gereçler
o toplumun eğitim sisteminden ya da ahlakından bağımsız olarak düşünülemez. O hâlde kültürel ögelerin birindeki değişi-
min zamanla ötekine de etki etmesi kaçınılmazdır.
SOSYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 67