Page 64 - Konu Özetleri AYT Sosyoloji

KÜLTÜRE İLİŞKİN KAVRAMLAR

KÜLTÜREL YOZLAŞMA
Bir toplumun çeşitli nedenlerle kültürel değerlerini kaybetmesi ve kendi kültüründen uzaklaşmasıdır. Tarihsel, toplumsal
gelişme süreci içinde yaratılan kültürel değerlerin ve araçların kaybedilmesi ya da bunların yerine yeni ve yabancı unsur-
ların katılması süreci kültürel yozlaşma olarak adlandırılır. Örneğin efendi, vişne gibi Türkçe kelimeleri efendy, wishne
şeklinde İngilizce yazım kurallarıyla yazmak kültürel yozlaşmadır.

BASKIN KÜLTÜR
Genellikle bir toplumda, üyeleri çoğunlukta olan veya diğerlerinden daha
fazla güce sahip olan grupların kültürü baskın kültür olarak kabul edilir.
Ancak bir kültürün baskın bir kültür olabilmesi için sadece çoğunluğa
sahip olması yetmez. Siyasi ve ekonomik gücü de elinde bulundurma-
sı gerekir. Örneğin Güney Afrika’da yerlilerin sayısı Avrupa kökenlilerin
dört katı olmasına rağmen 1948’den 1991’e kadar Avrupa kökenli Gü-
ney Afrikalıların kültürü baskın kültürdü.

KÜLTÜRLEŞME
Kültürleşme, bir kişinin veya grubun kendi kültürünü korurken başka bir kültürün uygulamalarını ve değerlerini benimse-
meye başlamasıdır. Ancak kültürleşme; azınlık ya da çoğunluktan bağımsız iki farklı kültürün, kültürel unsurlarını değiş
tokuş ederken her birinin kendi benzersiz kültürünü korumasıdır.
Örneğin göçmenler göç ettikleri kültüre adapte olurken kendi kültürel değerlerini de korumaya devam ederler. Aynı şekilde
göç edilen ülkedeki çoğunluk da göçmenlerin kültürel değerlerine uyum sağlar.

KÜLTÜRLENME
Kültürlenme bireylerin; toplumun tüm değer, norm, davranış kalıbı, alışkanlık ve kurallarını öğrenip benimsemesidir. Kül-
türleme ve kültürlenme yoluyla bireyler, içinde yaşadıkları toplumun bir parçası olurlar ve o topluma aidiyet geliştirirler.
Gecekondu kültürü ülkemizin bir kültürlenme örneği olarak gösterilebilir. Gecekondular yapı olarak ne kırsal bölgelerdeki
mesken tipine ne de kentlerin bildik mesken tipine benzer. Öte yandan gecekondu kültürü ne kırsal hayatın kültürüne ne
de kent hayatının kültürüne benzer. Köyden kente göç eden toplulukların oluşturduğu bu kültürlenme biçiminde bir yandan
kırsal hayatın davranış ve değerleri, alışkanlıkları devam etmiş; diğer yandan da şehir hayatının davranış ve değerleri,
alışkanlıkları da benimsenmiş ve sergilenmiştir.

KÜLTÜRLEME
Kültürleme, bir toplumun birey ve gruplara kendi kültürel unsurlarını kazandırmasıdır. Örneğin; Türkiye’de yetişen bir
yabancının Türk gibi düşünmesi.

64 MEBİ KONU ÖZETLERİ SOSYOLOJİ - AYT