Page 70 - Konu Özetleri AYT Sosyoloji

KURUM KAVRAMI VE KURUMLARIN İŞLEVLERİ

TOPLUMSAL KURUMLARIN İŞLEVLERİ
Toplumsal kurumların başlıca olumlu işlevleri şunlardır:

• Kurumlar, kişilerin sosyal davranışlarını kolaylaştırır. Toplumun düşünce ve eylem tarzları, birey o topluma girmeden
önce büyük ölçüde düzenlenmiş ve planlanmıştır. Kişi çoğu şeyi nasıl yapacağını öğrenmek veya keşfetmek için
zaman ayırmak zorunda değildir. Çünkü kişi “Nasıl?” sorusunun cevabını sosyalleşme süreci içindeyken öğrenmiş
ve bu davranış tarzlarına alışmıştır.

• Kurumlar, bireylere hazır sosyal rol ve sosyal ilişki formları temin eder. Pek çok örnekte kişi, başkalarıyla ilişkisinde
ve rollerin oynanmasında hangi davranışın kendinden beklendiğini bilir. Kurumlar bireye, bireyin kendi özel yetenek-
lerini ve dileklerini geliştirebileceği, önceden var olan roller temin eder.

• Kurumlar, toplam kültürün istikrarlılığı ve eş güdümü için hizmet eder. Süreklilik, sağlamlık, dayanıklılık insan dav-
ranışlarını istikrarlı ve uyumlu hâle getiren kurumlar sayesinde sağlanır. Kurumsallaşmış düşünme ve davranma
yolları insanlar için bir anlam ifade eder, bir güvenlik aracı sağlar.
• Kurumlar davranışları kontrol etme yönelimindedir. Kurumlar toplumun sistemli beklentilerini içerir. Kurumlar var
olduğu için birey diğer kişiler arasındayken nasıl düşünüp davranması gerektiğini bilir. Kurumların varlığı bile, sosyal
baskı yoluyla olası sapkın grupların davranışlarının düzeltilmesinde etkili olur.

Toplumsal kurumların başlıca olumsuz işlevleri ise şunlardır:
• Kurumlar var olan kurumsal yapıyı ve ilişkileri sürdürme eğiliminde olduklarından değişimleri genel olarak engel-
leyii ve geciktirici rol oynar.
• Kurumların bireyler üzerindeki kontrol güçleri nedeniyle kimi zaman farklı bireysel özellikleri engelleyici bir rol oyna-
yabilir.

Kurumların İşlevlerine Örnekler: Aile, eğitim gibi kurumlar toplumsal işlevleri sayesinde bireyin hayat boyu sosyalleşme
sürecini şekillendirir. Din, eğitim gibi kurumlar toplumsal çözülmenin önüne geçip toplumu kendi içinde bütünleştirir. Siyaset
ve ekonomi kurumları toplumların etkileşimine olanak sağlar. Böylece toplumun küreselleşen dünyaya uyum sağlamasına
yardımcı olur.

70 MEBİ KONU ÖZETLERİ SOSYOLOJİ - AYT