Page 36 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK D
TÜRK DILI VE EDEBIYATIILI VE EDEBIYATI

KONU HALK ŞİİRİ 2
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

ÂŞIK EDEBİYATI SANATÇILARI

Türk edebiyatında İslamiyet’ten sonra, halkın anlayabileceği sade bir dille, din dışı konularda ve genellikle saz eşliğinde şiir
söyleyen aşıkların oluşturduğu şiire âşık tarzı halk şiiri denir.
Bu dönemde birçok âşık yetişmiştir.

Yüzyıllara Göre Âşık Tarzı Halk Şiirinin Temsilcileri

16. Yüzyıl Köroğlu
17. Yüzyıl Karacaoğlan, Âşık Ömer, Kayıkçı Kul Mustafa, Ercişli Emrah

18. Yüzyıl Gevheri
19. Yüzyıl Dadaloğlu, Dertli, Erzurumlu Emrah, Seyrani, Bayburtlu Zihni, Sümmani, Ruhsati

16. YÜZYIL ÂŞIK EDEBİYATI SANATÇILARI
Köroğlu
• Şiirlerinde başta yiğitlik olmak üzere aşk, doğa sevgisi, gibi konuları coşkun bir söyleyişle, yalın ve akıcı bir dille
işlemiştir.
• Şiirlerinde sadece hece ölçüsünü kullanmıştır.
• Divan şiirinden etkilenmemiş, dinî ve tasavvufi konulara pek ilgi duymamıştır.
• Koçaklama türündeki şiirleriyle ünlüdür.

17. YÜZYIL ÂŞIK EDEBİYATI SANATÇILARI
Karacaoğlan
• Toroslar ve Güney Anadolu’da yaşamış, gezgin şairlerdendir.
• Âşık edebiyatının en lirik şairlerinden biridir. Şiirleri aşk ve doğa üzerinedir; gurbet, sıla özlemi ve ölüm temalarını
da sıklıkla işlemiştir. Tasavvufi konulara şiirlerinde rastlanmaz.
• Yalın bir dille, gözleme dayalı somut ve gerçekçi benzetmeler yapmış.
• Divan şiirinden etkilenmemiş, şiirlerini sade bir dille söylemiştir.
• Türk şiirine yepyeni bir söyleyiş getirmiş ve kendinden sonraki birçok ozanı etkilemiştir.

Âşık Ömer
• Âşık tarzı halk şiirinin önde gelen isimleri arasında yer alır, geniş halk kitleleri tarafından benimsenmiştir.
• Kendisinden sonra gelen âşıklardan birçoğunu etkilemiş, çağında ve sonrasında diğer şairler tarafından ‘‘üstat’’
olarak görülmüştür.
• Kendisinden önce gelen âşıklardan farklı olarak divan şiirinden etkilenmiştir.
• Âşık Ömer dışında ‘‘Derviş Nihanî’’ ve ‘‘Adlî’’ mahlaslarını da kullanmıştır.
• Şiirlerinin büyük çoğunluğunu aruz, bir kısmı da hece vezniyledir. Şöhretini hece vezniyle söylediği şiirlere
borçludur.

36 MEBİ KONU ÖZETLERİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT 36