Page 49 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

DİVAN ŞİİRİ 2

BENTLERLE YAZILAN NAZIM BİÇİMLERİ
• Bentlerle kurulan uzun bir nazım biçimidir.
• En az 5, en fazla 10 bentten oluşur.
• Her bent 5 ila10 beyit arasında değişir.

• Genellikle dinî, felsefi ve sosyal yaşamla ilgili eleştiri ve önerilere yer verilir. Toplum aydınlatıl
TERKİBİBENT TERKİBİBENT • Her bendin (terkibhane, kıta) sonunda vasıta beyti denen bir beyit vardır.
maya çalışılır.

• Vasıta beyitleri her bendin sonunda değişir ve bunlar kendi aralarında uyaklanır.

• Bentlerin kafiyelenişi genelde gazeldeki gibidir:
• aa xa xa xa xa xa bb (v) - cc xc xc xc xc xc dd (v) ya da aa aa aa aa aa aa bb - cc cc cc cc cc cc
dd...
• Türk edebiyatında Baki Kanunî Mersiyesi, Bağdatlı Ruhi ve Ziya Paşa bu alanda en ünlü
şairlerimizdir.

• Biçim ve uyak bakımından terkibibende benzese de konusu ve vasıta beyitleri yönüyle terkibi-
bentten ayrılır.
TERCİİBENT TERCİİBENT • aa xa xa xa xa xa bb cc xc xc xc xc xc dd ... ya da
• Vasıta beyitleri her bendin sonunda aynen tekrarlanır:

(aa aa aa aa aa aa bb cc cc cc cc cc cc dd...)
• Her bend tercihane ve vasıta olmak üzere ikiye ayrılır.

• Dinî konuların işlendiği terciibentte genellikle Allah’ın kudreti, evrenin sonsuzluğu, doğanın ve
yaşamın karşıtlıkları gibi konular işlenir.
• Terkibibendten daha zor yazılan bu nazım biçiminin en güzel örneğini Ziya Paşa vermiştir.

Üç Dizelik Bentler: Müselles
Dört Dizelik Bentler: Terbi, Tastir
DİĞERLERİ Altı Dizelik Bentler: Müseddes, Tesdis
Beş Dizelik Bentler: Muhammes, Tahmis, Tardiyye

DİĞERLERİ Sekiz Dizelik Bentler: Müsemmen, Tesmin
Yedi Dizelik Bentler: Müsebba, Tesbi

Dokuz Dizelik Bentler: Mütessa, Tetsi

On Dizelik Bentler: Muasser, Ta'sir

49
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 49