Page 31 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

BİYOLOJİ

KONU ENZİMLER
ÖZETİ
TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT
ENZİMLER
Yapısı
• Kimyasal tepkimelerin başlayabilmesi için dışarıdan alınması gereken en düşük enerji miktarına aktivasyon enerjisi denir.
• Tepkimenin gerçekleşmesi için gerekli olan aktivasyon enerjisini düşüren, tepkimeyi hızlandıran ve tepkimelerden
değişmeden çıkan maddelere katalizör adı verilir. Canlı sistemlerdeki biyolojik katalizörler enzimlerdir.

Enzimsiz

Enzim
kullanılmayan
Enzimli reaksiyonun
Enzim aktivasyon
Enerji kullanılan enerjisi
reaksiyonun
aktivasyon
enerjisi
Substrat

Ürünler

Tepkime İlerlemesi
Enzimler aktivasyon enerjisini düşürerek tepkimelerin daha düşük enerjiyle gerçekleşmesini sağlar.

• Enzimler basit enzim (pepsin, üreaz, nükleaz gibi) ve bileşik enzim (karbonik anhidraz) olarak ikiye ayrılır.
• Basit enzimler sadece protein kısmından oluşur. Bileşik enzimler protein kısmından ve yardımcı kısımdan oluşur. Bile-
şik enzimlerin protein olan kısmına apoenzim, yardımcı kısmına kofaktör adı verilir.
+
2+
2+
• Yardımcı kısım inorganik ya da organik olabilir. Yardımcı kısım, B grubu vitaminleri gibi organikse koenzim; K , Ca , Mg
metal iyonları gibi inorganikse kofaktör adı verilir..
• Apoenzim ve yardımcı kısım birlikte holoenzimi (bileşik enzim) oluşturur.
Enzimin Yapısı

Basit Enzim Bileşik Enzim (Holoenzim)
Sadece proteinlerden oluşur. Protein Kısmı Yardımcı Kısım

Koenzim Kofaktör
HATIRLAYALIM

Apoenzim, enzimin hangi maddeye etki edeceğini belirler yani substratı tanır.
Asıl etkiyi ise yardımcı kısım yapar yani substratı ürüne dönüştürür.

• Enzimin etki ettiği maddeye substrat, tepkime sonunda ortaya çıkan maddeye ise ürün adı verilir.
• Enzimler tepkimeden hiçbir değişime uğramadan çıktığından tekrar tekrar kullanılabilir. Zamanla yapısı bozulanlar
amino asitlerine kadar yıkılıp yenisi sentezlenir. Koenzim ve kofaktörler de tekrar tekrar kullanılabilir.
• Her enzim, belirli bir genin kontrolünde sentezlenir.

DİKKAT

Bir apoenzim sadece bir çeşit koenzim veya kofaktörle çalışırken
bir koenzim veya kofaktör değişik apoenzimlerle çalışabilir.

Enzim ile substratı arasında anahtar-kilit ilişkisi vardır.
31
BİYOLOJİ - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 31