Page 80 - Konu Özetleri TYT Coğrafya

DÜNYADA SU KAYNAKLARI

Yer Altı Suları ve Kaynaklar
Yeryüzüne yağış şeklinde düşen suyun bir kısmı yer altına sızar ve yer altındaki geçirimli tabakalar içindeki boşluklarda
birikir. Bu yer altı su birikim alanına akifer denir. Bir bölgede yüzey sularının yer altına sızmasını etkileyen faktörler; kayaç
ve toprakların geçirimli olması, bitki örtüsü, yağış miktarı, yağışların özelliği ve arazinin eğimidir.
Yer altı sularının yeryüzüne ulaştığı noktalara kaynak adı verilir. Kaynaklar oluşum özelliklerine göre artezyen, yamaç
(vadi), karstik, fay ve gayzer kaynağı gibi isimler alır.

Artezyen Kaynağı: İki geçirimsiz tabaka arasında biriken yer
altı suyunun basıncın etkisiyle ya da insanlar tarafından açılan
artezyen kuyuları ile yeryüzüne çıkarılmasıyla oluşan kaynaktır.
Genellikle soğuk olan artezyen sularından içme ve kullanmanın
yanı sıra tarımda sulama amaçlı yararlanılmaktadır.

Yamaç-Vadi Kaynağı: Akiferde biriken suyun yeryüzünün eğimli
yamaçlarından ya da vadi tabanlarından yüzeye çıkması ile oluşur.
Suları soğuktur.

Karstik Kaynak (Voklüz): Karstik arazilerde yer altı boşluklarında
biriken suyun yüzeye çıkması ile oluşan kaynaklardır. Karstik
kaynakların suları, arazisinin özelliğinden dolayı oldukça kireçli ve
soğuktur.

Fay Kaynağı: Yer altı sularının kırık (fay) hatları boyunca yeryüzüne
çıktığı kaynaklardır. Suları sıcak ve mineral bakımdan zengindir.
Yerin derinliklerinden beslendiği için debisi yıl içinde fazla değişim
göstermez. Fay kaynakları; jeotermal enerji üretiminde, konutların
ve seraların ısıtılmasında, şifalı su olarak kaplıcalarda kullanılır.

Gayzer Kaynakları: Aktif volkanik alanlarda görülen kaynaktır.
Suları sıcaktır ve yeryüzüne aralıklarla fışkırarak çıkar. ABD,
Meksika, Japonya, İzlanda gayzer kaynaklarının görüldüğü başlıca
ülkelerdir.

80 MEBİ KONU ÖZETLERİ COĞRAFYA - TYT