Page 136 - Öğretim Programı Okuryazarlığı Öğretmen Rehber Kitabı

Öğretim Programı Okuryazarlığı EK 2: Türk Dili ve Edebiyatı 10 (İlahi) Ders Planı Örneği

Süre: 30 dk.
Öğretmen öğrencilere aşağıdaki soruları sorar. Doğru cevapları tahtaya yazdırır. Öğrenciler; tespit edilen de-
ğerler, sanat ve ahlak anlayışı ile şiir arasındaki ilişkiyi değerlendirir.
1. İlahide şairin inanç dünyasını yansıtan ifadeler nelerdir?
2. Şair, ilahide evrensel değerleri nasıl işlemiştir? Açıklayınız.
3. Şiirde dönemin sosyal ve tarihî unsurlarını yansıtan hangi ögelere yer verilmiştir?
4. Şairin sanat anlayışı hakkında çıkarımlarda bulununuz.
Öğrencilerin derste işlenen ilahi örneğini yorumlaması sağlanır.
Öğretmen, bir önceki derste ödev olarak verdiği monologlardan Yunus Emre ile ilgili olanın görevli öğrenci
tarafından sınıfa sunulmasını sağlar.
4-DERİNLEŞTİRME rek seni’ dizesini tekrarlayan şair, nasıl bir kişilik özelliği ortaya koyar? Bu kişilik özelliğini hangi değerle ilişki-
Öğretmen, Yunus Emre ile ilgili monolog sunulduktan sonra öğrencilere “İncelediğimiz ilahide ‘ Bana seni ge-

lendirebilirsiniz?” diye sorar. Öğrenciler, görüşünü sınıfa açıklar.
Görevli öğrenciler, diğer mutasavvıflarla ilgili monologları da sınıfa sunar. Öğretmen, monologları dinleyen
öğrencilerden Hoca Ahmed Yesevî, Hacı Bektaş Veli, Mevlânâ ve Şeyh Gâlip’in edebî özellikleri ve başlıca eser-
lerine dair neler öğrendiklerini sınıfla paylaşmalarını ister. Bunun için öğrencilere sorular sorar ve disiplinler
arası ilişkiden de yararlanarak Anadolu’nun Türkleşme ve İslamlaşma sürecinde sufi şairlerin etkisini kavrat-
maya çalışır.
Hoca Ahmed Yesevî, Hacı Bektaş Veli, Mevlânâ ve Şeyh Gâlip’in edebî özellikleri nelerdir?
Hoca Ahmed Yesevî, Hacı Bektaş Veli, Mevlânâ ve Şeyh Gâlip’in en önemli eserlerinin isimleri nelerdir?

İlahi türünün ve tasavvufi şiirin önde gelen isimlerinin, eserlerinde ele aldıkları temalarla Anadolu’nun Türkleş-
mesi ve İslamlaşmasında ne gibi etkileri olmuştur? Açıklayınız.
Sınıfta sergilenen monologlara yönelik akran değerlendirme formu öğrencilere doldurtulur. Akran değerlen-
dirme formunun sonuçlarına göre görevli öğrencilere dönüt verilir.
“A.1.11. Türün / biçimin ve dönemin / akımın diğer önemli yazarlarını ve eserlerini sıralar.” kazanımına yöneliktir. Bu ka-
zanım tarih dersinin "Beylikten Devlete Osmanlı Medeniyeti" konusuyla ilişkilendirilerek sufi şairlerin öğretilerinin Ana-
dolu'nun İslamlaşmasına etkisi de kavratılır.

Öğrenci, “A.1.10. Şair ile şiir arasındaki ilişkiyi değerlendirir.” kazanımıyla ilgili olarak şairin hayatına ve görüşlerine ilişkin
çıkarımlarda bulunur. Öğrencinin her şeyden vazgeçen şairin sadece Allah aşkında sebat ettiğini keşfetmesi amaçlanır.
Öğrenciye şiirdeki değer, tutum ya da felsefeden hareketle etik anlayış geliştirme becerisi kazandırılır.

Rol oynama; bireyin kendisini başkasının yerine koyarak çok yönlü gelişme, yaratıcılık, yaşamı çok yönlü algılama, araş-
tırma ve yeteneğini sürekli geliştirmek için öğrenme isteğini artırır; bireye tutum kazandırır. Monologlar hazırlanması
yoluyla öğrencilerin kültürel farkındalık ve ifade, bağımsız öğrenme, kendini yönetme, yaratıcı düşünme ve araştırma
becerilerini geliştirmesi amaçlanmıştır.

“A.1.9. Şiiri yorumlar.” kazanımı doğrultusunda öğrenciden ilahiyle ilgili yorumunu paylaşması beklenmektedir. İlahi ör-
neği ile ilgili yorumunu dile getirerek öğrencinin eleştirel düşünme becerisini geliştirmesi amaçlanmıştır.

A.1.7. Şiirde millî, manevi ve evrensel değerler ile sosyal, siyasi, tarihî ve mitolojik ögeleri belirler.” ve “A.1. 8. Şiirde edebi-
yat, sanat ve fikir akımlarının / anlayışlarının yansımalarını değerlendirir.” kazanımlarında metnin disiplinler arası ilişkiyle
bağlantılı yönlerini ortaya koymak amaçlanmıştır. İlahide ortaya konan ahlak anlayışı din kültürü ve ahlak bilgisi dersinin
“İslam Ahlakının Konusu ve Gayesi” konusu ile ilişkilendirilir. Öğrencilere toplumlara yön veren düşünce ve inanç yapılarının
bireyin hayata bakışını ve anlam dünyasını şekillendirdiği, İslam ahlakının bireyi dostluk, sevgi, sabır, öz denetim, sorumlu-
luk, dürüstlük, yardımseverlik gibi değerlerle donatarak onun iyi huylarını geliştirmeye çalıştığı, bu yönüyle İslam ahlakı ile
tasavvufun birbirini tamamladığı ve bunun için şiirin bir araç olarak kullanıldığı eleştirel bir tutumla düşündürülür.

134
134