Page 191 - Öğretim Programı Okuryazarlığı Öğretmen Rehber Kitabı

EK 3: Tarih 9 (9.6.4.- Değerlendirme) Ders Planı Örneği Öğretim Programı Okuryazarlığı

Süre: 25 dk.
A) Hazırlanan açık uçlu soruların, öğrenciler tarafından yanıtlanması sağlanır.
Aşağıdaki açık uçlu soruları yanıtlayınız.
1. Büyük Selçuklu hükümdarı Alp Arslan’ın Anadolu’nun fethiyle görevlendirdiği komutanlara “Toprak fethe-
denin malıdır." demesinin nedeni ne olabilir? Yorumlayınız.
2. Aşağıdaki benzer iki olayın ortaya çıkma nedenlerini araştırıp elde ettiğiniz bulgular ışığında durumu değerlendiriniz.

1. Olay: Büyük Selçuklular ile Gazneliler arasında yapılan Dandanakan Savaşı’ının kazanılmasında Gazneli or-
dusundaki bazı askerlerin Büyük Selçuklular safına geçmesi etkili olmuştur.
2. Olay: Büyük Selçuklular ile Bizans İmparatorluğu arasında yapılan Malazgirt Savaşı’nın kazanılmasında Bi-
zans ordusunda yer alan Türk asıllı askerlerin Büyük Selçuklular safına geçmesi de etkili olmuştur.

B) Hazırlanan çoktan seçmeli soruların, öğrenciler tarafından yanıtlanması sağlanır.
Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları yanıtlayınız.
1. Aşağıdakilerden hangisi Büyük Selçuklu Devle- 4. Abbasi halifesinin “batı ve doğunun sultanı” unva-
ti’nin yıkılmasıyla ortaya çıkan atabeyliklerden bi- nını verdiği Büyük Selçuk hükümdarı aşağıdakiler-
den hangisidir?
risi değildir?
5-DEĞERLENDİRME A) Musul ve Halep Atabeyliği A) Alp Arslan
B) Azerbaycan Atabeyliği
B) Berkyaruk
C) Diyarbakır Atabeyliği
C) Melikşah
D) Mehmet Tapar
D) Şam Atabeyliği
E) Tuğrul Bey
E) Fars Atabeyliği
2. Aşağıdaki Büyük Selçuklu hükümdarlarından han- 5. Aşağıdaki tarihi olaylardan hangisi Sultan Melikşah
gisi Oğuz boylarının isyanı sonucunda Oğuzlara esir dönemi olaylarından birisi değildir?
düşmüştür?
A) Gazneliler Devleti’nin Büyük Selçuklu Devleti’nin
A) Sultan Sencer sınırlarına saldırısı
B) Sultan Berkyaruk B) Türk ve İslam Dünyasına Haçlı Seferlerinin başlaması
C) Mehmet Tapar C) Büyük Selçuklu Devleti’nin başkentinin İsfahan’a
D) Sultan Melikşah taşınması
E) Sultan Alp Arslan D) Batı ve Doğu Karahanlı Devletlerinin hakimiyet
altına alınması
3. Büyük Selçuklu Devleti’nin yıkılma sürecini başla-
tan savaş aşağıdakilerden hangisidir? E) Anadolu’daki fetih hareketleri sonucunda İzmit’e
kadar olan bölgenin fethi
A) Katvan Savaşı
B) Kösedağ Savaşı Çoktan seçmeli sorularla öğrencilerin eksiklerini görme-
C) Miryokefalon Savaşı leri ve gerekli düzeltmeleri ek öğrenmelerle sağlamaları
D) Pasinler Savaşı amaçlanmıştır.
E) Yassıçemen Savaşı

Açık uçlu soruların temel amacı öğrencilerin kendilerini kelime ya da tanımların sözlük anlamına bağlı kalmadan kendi
cümleleriyle ifade etmelerini sağlamaktır. Açık uçlu soru ile özgün düşünme, öğrenilen bilgileri analiz edip ayrıştırma,
bunları örgütleme ve değerlendirme gücünü ölçmek; tarihsel analiz ve yorum becerisini geliştirmek amaçlanmıştır.

Sultan Alp Arslan Anadolu’nun fethiyle görevlendirilen komutanlara “Toprak fethedenin malıdır.” açıklaması, Anadolu’daki
fetih hareketlerini hızlandırmış, fethettiği topraklara yerleşen komutanlar Anadolu beyliklerini kurarak Anadolu’nun Türk-
leşmesine katkıda bulunmuştur. Bu soruya verilen yanıtla tarihsel kavrama becerilerinin ve neden-sonuç ilişkisi kurma
becerilerinin geliştirilmesi beklenmektedir.

Olayda Gazneli askeri birliklerinden bazı askerlerin Büyük Selçuklu safına geçmesi, Gazneli ordusu için moral bozukluğuna, sa-
vaşın kazanılacağına olan inancın askerler arasında azalmasına neden olurken Büyük Selçuklu ordusu için motivasyon kaynağı
olmuş, istihbarat bilgisi verebilecek askerlerin Büyük Selçuklu ordusuna katılmasıyla asker sayısı artmıştır. 2. Olayda Bizans
ordusunda kargaşa, moral bozukluğuna sebep olurken Büyük Selçuklu ordusu için motivasyon kaynağı ve düşmanı yakından
tanıyan, yeni kuvvetlerin katılmasıyla asker sayısının da bir nebze artmasını sağlamıştır. Bu soruya verilen yanıtlarla öğrenmeyi
öğrenme yetkinliğinin, araştırma becerilerinin ve neden-sonuç ilişkisi kurma becerilerinin geliştirilmesi beklenmektedir.

189 189