Page 220 - Öğretim Programı Okuryazarlığı Öğretmen Rehber Kitabı

Öğretim Programı Okuryazarlığı EK 3: Tarih 12 (12.1.2. - Çözümleme) Ders Planı Örneği

B) İttihat ve Terakki’nin, meşrutiyetin ilan edilmesi için çalışmasının nedeni nedir? Açıklayınız.
C) İttihat ve Terakki Cemiyeti meşrutiyet yerine cumhuriyetin ilan edilmesi için çalışabilir miydi? Açıklayınız.
Öğretmen, giriş kısmında yer alan sorularla öğrencilere gerekli ön bilgileri verir. Aşağıdaki metni öğrencilere
okuyarak onlardan soruları cevaplamalarını ister.
2. İtalya, siyasi birlikteliğini ve Sanayi Devrimi’ni geç tamamlamış böylelikle sömürgecilik yarışına da geç
katılmıştır. Bu nedenle İtalya, Osmanlının Kuzey Afrika’daki son ve savunmasız toprağı olan Trablusgarp’ı
işgal eder. Mustafa Kemal, Trablusgarp’ın İtalya tarafından işgal edilmesi üzerine bazı gönüllü subaylarla
beraber Trablusgarp’ı işgalden kurtarmak için yola çıkar. Bir süre Urla’da karantinada kalırlar. Bu dönemde
arkadaşı Fuat’a (Bulca) bir mektup yazar. Mektupta Trablusgarp’taki amaçlarının “ebedi bir mücadele sahası
açmak” olduğunu belirterek kendisinin nerede olduğunun duyurulmamasını ister ve satırlarını şöyle sürdü-
rür: “Vatanı kurtarmak için şimdiye kadar olduğundan fazla gayret ve fedakârlık elzemdir… Beni unutmayın”.
Not: Alıntı düzenlenmiştir.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ
2 İNKILAP TARİHİ 12 İNKILAP TARİHİ 12 3
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
ve ATATÜRÇÜLÜK Ortaöğretim Genel Müdürlüğü Kaynak: https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/trablusgarp-savasinda-ataturk/
ve ATATÜRÇÜLÜK
1. ÜNİTE > 20. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti Kazanım 12.1.2: 20. yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti’nin siyasi, sosyal ve ekonomik
durumunu analiz eder.
ve Dünya
1. Metinden hareketle Osmanlı Devleti’nin eğitim sistemi hakkında hangi çıkarımlarda bulunabilirsi- Yukarıdaki metin öğrencilere okunduktan sonra öğretmen öğrencilerin aşağıdaki soruyu cevaplamalarını is-
Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi
Genel Beceriler: Bilgi Okuryazarlığı-Eleştirel Düşünme Becerisi
niz? ter.
Etkinlik İsmi Balkan Savaşlarının sonuçlarını analiz edebilme 20 dk.
KAYBEDİLEN RUMELİ DİYARI
2-KEŞFETME Yönerge Aşağıda verilen haritaları ve metni göz önünde bulundurarak soruları cevaplayınız.
Bireysel
Amacı
Yukarıdaki metinde Mustafa Kemal ve silah arkadaşlarının hangi yönleri vurgulanmaktadır? Açıklayınız.
2. Mustafa Kemal’in bir lider olarak yetişmesinde öğrenim gördüğü okulların rolü hakkında neler Öğretmen, Mustafa Kemal ve
söyleyebilirsiniz? silah arkadaşlarının gönül-
lü olarak savaşa katılmalarını
vurgulayarak öğrencilerin “va-
tanseverlik” değeriyle bağdaş-
3. Mustafa Kemal’in öğrenim gördüğü şehirlerin günümüzde hangi ülkelerin sınırları içerisinde yer tırmalarını sağlar. Öğretmen,
aldığını aşağıdaki harita üzerinde gösteriniz. Vatanı kurtarmak için şimdiye
kadar olduğundan fazla gayret
Polonya
Çekya Ukrayna Rusya ve fedakârlık elzemdir, sözüne
Slovakya
Avusturya Macaristan Moldova dikkat çekerek öğrencilerin “va-
Slovenya Romanya
Hırvatistan tanseverlik, yardımseverlik ve
Bosna Sırbistan
Hersek Harita 1: Balkan Savaşları öncesinde Osmanlı Devleti ve Harita 2: Balkan Savaşları sonrasında Osmanlı Devleti ve sorumluluk” değerlerine ulaş-
İtalya Karadağ Kosava Bulgaristan Karadeniz Balkan devletlerinin sınırları Balkan devletlerinin sınırları
Makedonya Gürcistan masında onlara rehberlik eder.
Ermenistan Azerbaycan
Arnavutluk
Türkiye BALKAN SAVAŞLARI
Yunanistan Ege Denizi Kaynak
Balkan devletlerinin hepsi, Balkan Savaşlarından az veya çok kazançla çıkmışlardır. Bu savaşlarda
https://ogmmateryal.eba.gov.tr/beceri-temelli-kazanim?kod=inkilap-tarihi&s=9&d=63&u=272&k=2688
Suriye İran zarar gören sadece Osmanlı Devleti olup, Avrupa’daki topraklarının %83'ünü, nüfusunun %69'unu
Akdeniz
ve bunlara ilâveten devlet gelirlerinden önemli bir kısmı ile önemli ölçüde bir ziraat potansiyelini
kaybetmiştir.
Irak
Yukarıdaki iki haritada Balkan Savaşları öncesi ve sonrasında Osmanlının sahip olduğu topraklar verilmiştir.
Ürdün Sayın Enver Ziya Karal, Balkan yenilgisini, Osmanlı Devleti açısından, iç ve dış plân olarak iki ana
Osmanlı topraklarındaki bu büyük değişim beraberinde Osmanlının sosyal ve ekonomik durumunu nasıl etki-
başlıkta sonuçlandırır. Buna göre, iç plânda dört ana nokta üzerinde durur; 1) Sınırların daralması,
2) Prestij kaybı, 3) Ulusçuluk düşüncesinin uyanışı, 4) İttihat ve Terakki Partisi iktidarının kuv-
Libya lemiştir? Açıklayınız.
Mısır vetlenmesi. Dış planda ise Asya’daki Osmanlı eyaletlerinin paylaşılması fikri ve Doğu Avrupa’da
dengesizlik.
Bulgaristan ve Yunanistan’a bırakılan topraklarda yaşayan Türkler, yapılan antlaşma hükümlerine
aykırı olarak idaresi altına girdikleri devletlerin hükümetleri veya ahalisi tarafından baskılara uğ-
radılar ve gördükleri zulüm yüzünden bütün maddî varlıklarını bırakıp Osmanlı ülkesine sığınmak
4. Albert Einstein’ın “Bir ülkenin geleceği, o ülke insanlarının göreceği eğitime bağlıdır.” Sözlerini zorunda kaldılar.
Atatürk’ü göz önünde bulundurarak eğitimin önemiyle ilgili kısa bir metin yazınız. C seçeneğinde, geçmişte yapılan uygulamaların ve alınan kararların alternatiflerinin öğrenciler tarafından değer-
1912 Ekiminden 1913 Ağustosu’na kadar yaklaşık on ay devam eden bu darbe sadece Osmanlı
Devlet’ini değil, Balkan ve bütün Avrupa Büyük Devletleri’ni yakından ilgilendirmiş ve
lendirilmesi amaçlanmaktadır. Böylece öğrencilerde “tarihsel sorun analizi ve karar verme becerisinin” geliştirilmesi
etkilemiştir. Rekabet ve çıkar çatışması içerisinde bulunan devletler, Balkanlardaki bu bunalım
amaçlanmaktadır.
dolayısıyla bir defa daha karşılaşmışlar, bu da bloklar arasındaki gerginliği artırmış ve silahlanma
yarışını hızlandırmıştır. Bu nedenlerden Balkan Savaşları veya Balkan Bunalımı, I. Dünya
Savaşı’nın ateşlenmesine zemin hazırlamış, bu da Osmanlı Devleti’nin sonunu yaklaştırmıştır.
B seçeneğinde öğretmen, Meşrutiyete giden sürecin tarihsel kökenlerini öğrencilerin hatırlaması sağlar. Daha sonra
Ahmet Halaçoğlu, Balkan Savaşları ( 1912-1913) (Metin düzenlenerek alınmıştır.)
yıkılma sürecince olan devleti kurtarmak için İttihat ve Terakki’nin sorumluluk duygusuyla hareket ettiği vurgulanır.
6 7
Hazırlayan: Gül KOÇ
218
218