Page 66 - Öğretim Programı Okuryazarlığı Öğretmen Rehber Kitabı

Öğretim Programı Okuryazarlığı

Öğretim Yöntem ve Değerlerin Öğretilmesinde Kullanımı
Teknikleri

Değerler eğitimin temel amacı, toplumsal hayatta gerçek olarak var olan ve değer-
lerle ilgili olan sorunları en aza indirgemek veya ortadan kaldırmaktır. Bu bağlamda
“bilimsel, demokratik, dürüst ve hoşgörülü davranma; barışçı, görgülü, güvenilir, yar-
dımsever ve sosyal olma; kurallara uyma; aileye ve dostluğa önem verme; doğal çev-
reyi, tarihi-kültürel mirası koruma; şehit ve gaziye, bayrağa, İstiklal Marşı’na, vatan
ve millet sevgisine sahip olma” değerler eğitiminde önem verilen değerlerden birka-
çını oluşturmaktadır. Bu ve benzeri birçok değerde ise toplumda sorunlar, meseleler
veya problemlerin olduğu bir gerçektir. Eğitimin genel amaçları arasında, bireylerin
yaşamda karşılaştıkları problemleri çözme becerisi kazandırmak da yer almaktadır.
Bu bağlamda eğitim sistemi ve okul, öğrencilere problem çözme becerisi kazandı-
racak etkinlikler yaptırmalıdır. Dolayısıyla problem çözme yönteminin, problemlerin
Problem Çözme çözümü, öğrencilerin deneyim kazanması ve değerler eğitimi konusunda oldukça
Yöntemi
etkili bir öğretim yöntemi olduğu söylenebilir. Problem çözme yöntemi, değer geliş-
tirme/gerçekleştirme yaklaşımlarından “değer analizi” yaklaşımına uygun bir öğretim
yöntemidir. Nitekim değer analizi yaklaşımı, öğrencinin problemleri neden ve niçin
soruları temelinde kanıtlarla analiz etmesini amaçlamaktadır. Öğrencilerin sorunu
tanımlaması, sorun hakkında çeşitli kaynakları kullanarak bilgi toplaması, olası çö-
züm yollarını belirlemesi gibi bilimsel düşünce süreçleri değer analizi yaklaşımının
genel nitelikleri arasında yer almaktadır. Değer analizi yaklaşımı (i) Öğrencilerin de-
ğerler ile ilgili konularda bilimsel araştırma ve mantıklı düşünmeyi kullanarak karar
vermelerine yardım etmek, (ii) Öğrencilerin kendi değerlerini kavramsallaştırma, çe-
şitli şekillerde ilişkilendirmek için mantıksal analitik süreçleri kullanmalarına yardım
etmek amaçlarını taşımaktadır.

İş birliğine dayalı öğrenme, değerler eğitimine oldukça uygun bir yaklaşımdır. Nitekim
değerler eğitiminde öğrencilere kazandırılması amaçlanan kazanımlar arasında;
demokratik tutum, sosyalleşme, paylaşımcılık, sorumluluk, liderlik, birlikte iş yapma
ve öğrenme, güven, saygı, hoşgörü, biz duygusu, empati, arkadaşlık, dostluk vb.
kavramlar yer almaktadır. Dolayısıyla iş birliğine dayalı öğrenme yaklaşımının genel
özellikleri ve yararları, bu yaklaşımın değerler eğitimine uygunluğunu ortaya koymak-
tadır. Bu bağlamda konu ele alındığında, bu yaklaşımın en temel ve genel özelliklerini
bilimsel yaklaşım ve demokratik tutum oluştururken öğrencilerin bilişsel, duyuşsal
ve sosyal yönlerinin gelişimini sağlaması da diğer avantajlarıdır. Öte yandan iş birliği-
ne dayalı öğrenme yaklaşımın diğer bir temel özelliği ise belli bir amaç doğrultusun-
da heterojen bir yapıda bir araya gelen öğrencilerin “birimiz hepimiz, hepimiz birimiz
İş birliğine Dayalı için” anlayışından hareketle eğitim-öğretim sürecini yaşamalarından geçmektedir.
Öğrenme Yöntemi/ Değerler eğitimine uygunluğu açısından iş birliğine dayalı öğrenme yaklaşımının di-
Yaklaşımı ğer faydalı yanları da bulunmaktadır. Nitekim grup çalışmalarında yetenekleri, be-
densel gelişimleri ve eğitim özgeçmişleri farklı olan öğrenciler bir arada çalışırken
ortak bir amaca yönelmekte ve arkadaşlıkları daha fazla gelişmektedir. Öte yandan,
öğrencinin sorumluluk alması, üyeler arasında olumlu dayanışmanın olması, bütün
üyelerin liderlik görevini paylaşması, üyelerin birbirine yardım etmesi, destek ver-
mesi ve yol göstermesi, iş birliğine dayalı öğrenme yaklaşımının değerler eğitimine
olan uygunluğunu sergilemektedir. Bunların dışında, ilgili yaklaşımın öğrencilerin
sosyalleşmesine, duygusal yönden birçok davranışlarının gelişmesine, paylaşımcı ol-
masına, eleştirel bakış açısına, etkili iletişim becerisine, sorumluluk bilincinin geliş-
mesine katkı sağlamasına, grup sinerjisinin oluşumuna, her bireyin öğrenmesinden
sorumlu olunmasına katkı sağlaması, değerler eğitimine de katkı yapmasının somut
göstergesini oluşturmaktadır.

64