Page 70 - Öğretim Programı Okuryazarlığı Öğretmen Rehber Kitabı
P. 70

Öğretim Programı Okuryazarlığı

           Bir  öğrenciye  kazandırılmak  istenen  davranışı  gös-  ise  dönütten  sonra  gerekli  eksikliklerin  giderilmesi
           terdiği zaman tebrik etmek veya bir kitap hediye et-  için  yapılanlardır.  Örneğin  yanlış  olarak  nitelendirilen
           mek gibi pekiştireçler öğrencinin pekiştirilen davra-  davranışların doğrularının söylenmesi bir düzeltmedir.
           nışı  daha  sonraki  zamanlarda  tekrarlama  durumunu   Dönüt ve düzeltmelerin uygun zaman ve yerde kulla-
           artıracaktır.  Öğretim  ortamında  etkili  ve  verimli  bir   nılması ile öğrenme düzeylerinde artışlar sağlanmak-
           şekilde  kullanılması  gereken  pekiştirme  kavramına   tadır. Dönüt ve düzeltmeler tam öğrenme yönteminde
           yönelik  bilinmesi  gereken  kritik  noktalar  vardır.  Öğ-  izleme  testleri  ile  sağlanmaktadır.  Öğrenciler  ünite
           rencinin gelişim özellikleri dikkate alınarak öğrencide   sonlarındaki izleme testleri ile eksikliklerini görmekte
           pekiştirilecek davranış görüldüğü anda davranış he-  ve gerekli düzeltmeler ek öğrenmeler ile sağlanmak-
           men pekiştirilmelidir. Ödül olarak sunulan pekiştireç   tadır.  Ayrıca  ders  esnasında  kullanılan  “doğru,  eksik,
           öğrencinin yaş, cinsiyet ve zaman açısından önem ta-  yanlış” gibi yargılar birer dönüttür. Dönüte bakarak öğ-
           şıdığı gibi pekiştireçler maddi, manevi, iç ve dış kay-  rencinin eksik ve yanlışları belirlenir. Dönütün bilgi ver-
           naklı olarak da incelenmektedir. Toplu öğrenmelerde   me işlevinin yanı sıra pekiştirme işlevi de olduğu bir-
           öğrencinin  gelişim  özelikleri,  ihtiyaçları  ve  bireysel   çok kuramcı tarafından kabul edilmektedir. Pekiştirme
           özellikleri  farklılık  gösterdiği  için  öğrenciye  sunulan   kuramcıları,  anında  verilen  dönütün  öğrenme  hızına,
           pekiştireçler de farklılık göstermektedir. Bundan do-  geciktirilmiş dönütün de daha çok hatırlamaya yardım
           layı toplu öğrenmelerde pekiştireç kullanılırken bütün   edebileceğini savunmaktadırlar.
           öğrenciler için ayrı ayrı pekiştireçler sağlanmalıdır.
                                                           Dönüt,  öğreneni  ve  öğreticiyi  öğrenme  güçlükleri  ve
           Pekiştireç  kullanırken  öğretmenlerin  dikkat  etmesi   eksiklikleri konusunda bilgilendirmektir. Eğitim süreci
           gereken kurallar aşağıda sıralanmıştır:         sırasında  hedef  davranışların  öğrenciler  tarafından  ka-
                                                           zanılıp kazanılmadığı, kazanıldıysa ne derece kazanıldığı,
           Öğretmen  tarafından  utangaç,  dışa  dönük  olmayan
           öğrencileri  cesaretlendirecek  onları  derse  katacak   kazanılmadıysa neden kazanılmadığı saptanarak öğren-
           pekiştireçler verilmelidir.                     ciye bilgi verilir ve eğitim programında gerekli düzeltme-
                                                           ler yapılır. Dönütün yönlendirici, güdüleyici ve pekiştirici
           Öğrenciye  sunulan  pekiştireçler  öğrencinin  yaşına,   olmak üzere üç temel görevi vardır.
           gelişim seviyesine, cinsiyetine ve yaşadığı sosyokül-
           türel ortama göre verilmelidir.                 Eksikleri  tamamlama,  yanlışları  doğrulama  işlemine
                                                           ise düzeltme adı verilir. Bu amaçla her ünitenin sonun-
           Öğretmen  sürekli  değişmeyen  aynı  tür  pekiştireci   da izleme testleri yapılabilir. Bu izleme testlerinin so-
           kullanmamalıdır. Çünkü belli bir süreden sonra pekiş-  nuçlarına göre, öğrencilerin öğrenme eksiklikleri ve bu
           tireç etkisini kaybedebilir.                    eksikliklere neden olabilecek olası öğrenme güçlükleri
           Öğretmen tarafından öğrenme güçlüğü yaşayan öğ-  saptanır. Her öğrencinin hangi davranışları tam, hangi
           rencilere yönelik her doğru yanıttan sonra pekiştireç   davranışları  eksik  ya  da  yanlış  öğrendiği  incelenerek
           verilerek  öğrenciyi  cesaretlendirmesi  öğrenmesini   düzeltme etkinlikleri planlanır ve uygulanır.
           daha kolay kılacaktır.                          Etkin Katılım
           Pekiştireçler öğrenciye kazandırılmak istenen hedef   Etkin katılım öğrencinin öğretim faaliyetleriyle etkile-
           davranışlara yönelik olmalıdır.                 şime geçmesidir. Aktif ve örtük olmak üzere iki farklı
           Dönüt-Düzeltme                                  şekilde katılım gözlenebilmektedir. Öğrencilerin ders-
                                                           te sorulara cevap vermesi, parmak kaldırması gibi dav-
           Dönüt  ve  düzeltme  bir  sınıftaki  öğretim  hizmetinin   ranışlar aktif katılım iken, örtük katılım ise öğrencinin
           niteliğini  ve  öğrenme  düzeyinin  etkisini  belirleyen  en   zihinsel  faaliyetler  ile  derse  katılması  ve  katılımının
           önemli  öge  olarak  kabul  edilir.  Ayrıca  öğretimin  bi-  gözlemlenememesi durumudur. Her iki durum da öğ-
           reyselleştirilmesi  açısından  her  öğrencinin  düzeyi  ile   rencinin derse yönelik başarısını olumlu yönde etkile-
           ilgili somut sonuçlar verir. Dönüt öğrencilerin yaptığı   mektedir. Öğrencilerin bilişsel ve duyuşsal olarak hazır
           davranışların hangilerinin yeterli hangilerinin yeterli ol-  bulunuşlukları  etkin  katılımı  etkileyebilmektedir.  Öğ-
           madığı ile ilgilidir. Öğrencilerin yaptıklarını doğru veya   rencilerin bilişsel olarak yeterli düzeye sahip olmaması
           yanlış  olarak  değerlendirmek  bir  dönüttür.  Düzeltme   veya duyuşsal olarak yeterli isteğe sahip olmaması et-




        68
   65   66   67   68   69   70   71   72   73   74   75