Page 69 - Öğretim Programı Okuryazarlığı Öğretmen Rehber Kitabı

Öğretim Programı Okuryazarlığı

İpucu İpuçlarının Öğretimdeki İşlevleri

İpuçları öğrenme sürecinde öğrencilere neyi ve na- • Dikkati sağlar.
sıl yapacaklarını söyledikleri her türlü mesajdır. Bu • Öğrencileri hedeften haberdar eder.
mesaj birçok farklı şekilde verilebilmektedir. Konuş- • Hedef-davranışlarla ilgili ön bilgileri hatırlatır.
malar esnasındaki sözel ifadeler; vurgular, örnekler
veya görsel olarak; grafikler, tablolar, resimler ipuç- • Öğrenci katılımını sağlar.
ları olabilmektedir. Bazen de dramalar, hikâyeler veya • Öğrenme güçlüğü çekilen konuları kolaylaştırır.
jest ve mimikler öğrenciler için ipuçları oluşturmak- İpuçları öğrencinin düzeyine uygun olmalıdır. Küçük
tadır. Öğrencilerin düzeyleri, hazırbulunuşlukları, kül- yaşlardaki çocuklara verilecek ipuçları olabildiğin-
türel ortamları ve fiziksel, psikolojik durumlarına uy- ce somut ve onların yaşamının bir parçası olmalıdır.
gun olan ipuçlarının verilmesi etkililiği sağlamaktadır. İpuçları öğrencilerin bilişsel giriş davranışlarına uy-
gun olmalıdır. Öğrencinin ünite ile ilgili herhangi bir
ön bilgisi olmadığında, çok sayıda duyu organına hi-
tap eden, somut ve çok sayıda ipucu verilmelidir.

Öğrenme öğretme sürecinde kullanılan başlıca ipuçları şunlardır:

Sorular sorma
Örnek verme

Açıklamalar yapma
Kaynak kitaplar
Gerçek varlıklar ve olaylar
Numuneler ve modeller

Konuşma sırasındaki vurgular, ses tonu
Yönergeler
Grafik, şema ve haritalar

Pekiştirme ardından ortama verilen uyarıcı işlemler bir davranışın
daha sonraki zamanlarda tekrar edilme sıklığını artırı-
Öğretim hizmeti niteliğinin bir alt değişkeni olan pe-
kiştirme, bir davranışın yinelenme ihtimalini artıran yorsa pekiştireç ya da tekrar edilme sıklığını azaltıyor,
uyarıcılar olarak bilinir. Öğretim ortamında öğrenci tamamıyla ortamdan kaldırıyorsa ceza olarak adlandı-
tarafından öğrenilmesi istenen hedef davranışlar ka- rır. Pekiştireçler olumlu ve olumsuz pekiştireç olarak
zandırılmaya başlandığı anda pekiştirilmelidir. Eğitim ikiye ayrılmaktadır. Olumlu pekiştireç öğrencilerin
durumlarında etkili ve verimli bir süreç elde etmek için yaptığı bir davranışı artırmak amacıyla “Aferin” demek
pekiştirici uyarıcıları kullanmak gereklidir. Davranış so- gibi davranışı destekleyici yöndeki olumlu uyarıcılardır.
nucunda ortama verilen ya da ortamdan çekilen uyarı- Tüm bu pekiştirmeler öğrenme sürecinde öğrencilerin
cılar pekiştireç olarak adlandırılmaktadır. İnsan ya da öğrenmelerini artıracak şekilde kullanılmalıdır. Bu ko-
bir organizma tarafından yapılan bir davranışın hemen nuda pekiştireçlerin, öğrenciye, hedef davranışlara ve
kültüre uygun olması gerekmektedir.

67